Een zwart speelveld. Koning en koningin komen op met gevolg. Terzijde staat een jongeman die zich duidelijk niet thuis voelt in deze entourage. Het is het oerbegin van Shakespeares Hamlet, en meteen is de spanning voelbaar. Dan neemt de koning het woord en maakt melding over de dood van zijn broer, Hamlets vader. De spanning stijgt. Het is telkens ongelooflijk hoe het drama in Hamlet zich ontvouwt. In de regie van Peter Pluymaekers bij ZEP Theaterproducties is dit een compact drama, krachtig en helder. In de eenvoud van het lege toneel, met af en toe wat minimale rekwisieten, blijken taal en spel voldoende om een Hamlet neer te zetten die grote indruk maakt.

Tarikh Janssen als titelheld is een imposante verschijning, niet zozeer de bespiegelende twijfelaar die Hamlet doorgaans is, maar een zoon die écht de pijn en woede voelt om de moord op zijn vader. Hij draagt een wijdvallend wit hemd, dus niet zwart. De kleine dolk op de heup geeft hem precies die klassieke allure die zijn rol vereist. De vertaling is grotendeels op rijm en gemaakt door rapper Brainpower. Dat werkt uitstekend en geeft de voorstelling een gejaagd karakter. Van de befaamde claus ‘To be or not to be’ maakt Janssen met Brainpowers tekst een muzikale scène.

Een vondst is de rol van Evrim Akyigit als een vrouwelijke Polonius: Polonia. Het kwelzieke van de oorspronkelijke rol zet zij op verrukkelijke wijze om in een feest van slippendragerij, zoals een raadsheer dat moet doen. De ijzige koningin Gertrude van Nanette Edens met krul in het haar maakt duidelijk dat Hamlet bij haar niets heeft te zoeken; meestal toont Gertrude nog moederliefde, nu niet. Dat geeft haar rol een grote wanhoop, want het maakt duidelijk dat de aantrekkingskracht van haar nieuwe minnaar, de nieuwe koning Claudius, onweerstaanbaar is. Gürkan Küçüksentürk in de rol van deze op macht beluste boef en broedermoordenaar Claudius toont vanaf het begin af aan al berouw. Met subtiel spel en spijt in zijn oogopslag laat hij dat zien. Dat is een opmerkelijk gegeven: de noodlottigheden die zich voltrekken, zijn uiteindelijk machtiger dan hijzelf.

Ook de Ophelia van Jouman Fattal en de rollen als Horatio, Laertes, Rosencrantz en Guildenstern door Abdelkarim El Baz en Said El Abboudi zijn bijzonder aansprekend. Als duo Rosencrantz en Guildenstern lijken ze op verdwaalde ontdekkingsreizigers met een soort tropenhelm op. Horatio is meer een wit geschminkt clownachtig type terwijl Laertes wordt voortgestuwd door wraak. Onvermijdelijk zijn er besnoeiingen in de tekst, want het stuk duurt zo’n anderhalf uur. Maar op miraculeuze wijze is het drama als geheel behouden. Deze versie is modern en niet modern tegelijk. De zwaardvechtscène aan het slot is behouden gebleven, dat zie je niet vaak meer. Nieuw is de oriëntatie op de Arabische wereld, dankzij de spelers en de muziekkeuze. Dat geeft een nieuwe dimensie.

De regie maakt subtiel gebruik van video: telkens als een van de spelers sterft, zien we op het achterdoek de projectie van vrouwenogen die eerst verschrikt toekijken, en dan langzaam sluiten. Prachtig. ZEP Theaterproducties legt zich toe op een ‘educatieve functie’ voor voornamelijk ‘(VMBO-)jongeren tussen de veertien en achttien jaar’, die vaak een theaterervaring missen. Met deze doelstelling toont ZEP een idealisme dat onontbeerlijk is in het hedendaagse theater. De eerdere voorstellingen die ik van ZEP zag, waaronder Macbeth en Othello, ondersteunen dit streven. Een mooier theatergeschenk kunnen de leerlingen niet krijgen.

Foto: Serge Ligtenberg