Een rauw stuk land van modder en klei, regen, westenwind. Dit is de zuidwesthoek van Friesland, bij Kimswerd. Een vrouw in het felrood, af en toe rijdend op een zwart Fries paard, hitst Pier Gerlofs op. Het is januari 1516. Bij een inval door de Saksische huurlingen werd Kimswerd geplunderd en in brand gestoken. Boer Gerlofs verliest zijn vrouw, dochter en zoon. Hij zweert eeuwig wraak, hij verandert in een ‘stuurman des doods’. De vrouw in het rood jaagt hem op te gaan moorden en vechten tegen de bezettende macht, die van de Saksen. Ook de hertog van Gelderland wenst Friesland in bezit te nemen. Bloedige strijd volgt.

Het gezelschap PeerGroup maakt locatietheater in Noord-Nederland. Met Grutte Pier fan Kimswert keert het gezelschap terug in het verleden van Friesland, de roemruchte strijd van de Friezen voor een vrij en onafhankelijk Friesland, zonder bemoeienis van Saksen, Gelren en Bourgondiërs.

Het speelveld bij Kimwerd in het Land van Osinga is afgeboord met boomstammen. In deze arena ontvouwt zich de voorstelling naar script en regie van Dirk Bruinsma. Hoofdrolspeler Hilbert Dijkstra is een man van weinig woorden. De historiserende teksten en de context worden gegeven door Nynke Heeg als Carolien van Gelre. Zij is meer dan alleen aangeefster, ze is de spil in het drama, een Lady Macbeth die Grutte Pier het gif van wraak en woede in het oor sijpelt. Maar ze heeft een dubbele taak: ze gebruikt zijn woede om uiteindelijk als hertogin van Gelre overwinnares te zijn.

De voorstelling heeft een grote epische kracht met veel fysieke scènes en harde strijdkreten. Er zijn tal van mooie effecten met vuur en licht. Dijkstra in zijn rol vertolkt treffend het verdriet dat hij heeft om het verlies van zijn vrouw Rintsje en kinderen. Vooral de scènes met de dode kinderen maken overtuigend dat zijn hart is gebroken en dat hij verandert van een eerzame boer in een keiharde vechter.

De mooiste scène is die waarin Carolien van Gelre aan Grutte Pier de belofte doet van paarden voor zijn huurlingenleger de Arumer Swarte Heap. In werkelijkheid was dit gestaalde leger onder leiderschap van Grutte Pier ook nog eens een zeevarende macht en de schrik van de Zuiderzee: in een zeeslag tegen de Hollanders wisten ze 28 schepen te veroveren en gooiden ze vijfhonderd opvarenden overboord. Paarden, schepen en dan nog het grote zwaard voor Pier zelf, waarmee hij dood en verderf zaait. Maar dat hemzelf uiteindelijk fataal wordt.

De voorstelling duurt betrekkelijk kort, nog geen vijf kwartier. Ze is hevig, explosief en eerder een verzendrama over woede en wraak dan een toneeldrama. De vertellende rol van Heeg is dan ook de belangrijkste en veruit de boeiendste. Als enige spreekt zij in het Nederlands, de andere spelers bedienen zich van de Friese taal.

Een bijzondere vermelding verdient de muziek door Heksenhamer: vier muzikanten die met een indringende soundscape de voorstelling begeleiden. Ook het Grut Frysk Boerinnenkoor geeft acte de présence. Het is vooral de kracht waarmee de Friezen hun vrijheid bevechten die de locatievoorstelling in weer, wind en donkerte zijn zeggingskracht geeft. Maar vergeet ook niet de andere strijders aan de kant van Grutte Pier: Lytse Wierd en Thys van Olst. Vooral neef Lytse Wierd probeert de waanzin van zijn veldheer te beteugelen, maar vergeefs. Verblinding is zijn lot.

Foto: Reyer Boxem