Met de première van Blindness in augustus 2020 opende het Donmar Warehouse na maanden lockdown weer de deuren. Dat moet een bijzondere ervaring zijn geweest: de nog onwennige bezoekers die koptelefoons krijgen aangereikt, voor het eerst in lange tijd weer een theaterruimte betreden, op afstand van elkaar gaan zitten en luisteren naar de stem van Juliet Stevenson, die hen vertelt over een fictieve epidemie van blindheid. (meer…)
Ze leven al weken met alle acteurs en makers in zo’n klein mogelijke bubbels en hebben bijna tweeduizend euro gespendeerd aan sneltests, zo zei regisseur en actrice Annemieke Elstak-Van der Linde eind januari tegen het Brabants Dagblad. Allemaal om te zorgen dat de geplande streamingspremière van de voorstelling Gluur Live afgelopen weekend door kon gaan.
Oorspronkelijk zou Theater Mangrove medio januari Gluur voor publiek spelen in het cultuurhuis in Rotterdam-Delftshaven. Daar staken strengere maatregelen een stokje voor. Als alternatief laat de Rotterdamse theatergroep toeschouwers nu twee weekenden vanachter hun scherm meegluren bij drie Rotterdamse oudjaarsfeestjes. Die spelen zich af in een flatje, een loft en een versierde tuin. Tijdens een winterse BBQ (een ‘wintercue’) komen de drie verhaallijnen losjes samen.
Alle lovenswaardige inspanningen echter ten spijt, Theater Mangrove (gespecialiseerd in het bewerken van klassiekers mét en vóór jongeren) vertilt zich wel aan deze poging nieuw repertoire ten tonele te voeren in de vorm van drie eenakters die samen liefst zeven kwartier duren. Grootste bezwaar vormen de talloze clichés in de dramatekst van schrijfster en theaterdocent Michelle van Daalhoff en de wirwar aan gekozen speelstijlen, van vet volkstheater tot ingeleefd spel en van stomende seksscènes (bewust vervaagd) tot overdreven soap-acteren.
Zo bulkt de eerste eenakter – een botsing tussen een hulpbehoevende seniordame en een slimme thuiszorgmedewerker – van standaard vooroordelen en politiek correcte opvattingen. De volkse Loes ventileert met vet Rotterdamse accent (een leuke rol van gast-actrice Mylène D’Anjou) denigrerende opmerkingen over invaller Jonathan, een keurige geneeskundestudent van kleur (invoelend vertolkt door Aron Elstak). Natuurlijk komen ze nader tot elkaar en eindigt deze oudjaarsavond voorbeeldig in een sociaal warm bad. Het gluren bestaat slechts uit het switchen van camerastandpunt: van een hoek van het met een kerstboom versierde appartement naar een buitenopname door de ramen heen. Voyeuristisch? Niet echt.
Dat gevoel wordt in tweede eenakter geforceerd door een rijdende camera twee hitsige sekspartners dicht op de huid te laten zitten. De vage beelden, hotsend van tafel naar bank, dampen van geile wellust. Maar als de rook is opgetrokken blijkt het om – jawel! – biseksueel overspel te gaan binnen een schoonfamilie. Als de heer des huizes thuiskomt, verstopt de in lingerie gestoken actrice Annemieke Elstak zich als nimfomane Jessy achter een nepleren bank. Vanaf dan ontspoort Gluur in een kluchtige rollercoaster rond overspel, bedrog, geheime verlangens en valse beloftes. Pijn, verdriet en teleurstelling worden wel aangestipt maar nergens uitgewerkt. Personages maken nauwelijks een ontwikkeling door. Daar krijgen ze ook, ondanks de lengte van de voorstelling, amper de tijd voor; de ene onthulling volgt op de andere.
Gluur gaat zo mank aan de misvatting dat het bij voyeurisme gaat om het openlijk betrappen van minnaars en het onthullen van dubbellevens. Integendeel: het gaat om het prikkelen van de fantasie, het gissen naar levens en het spelen met wat je wel en niet kunt zien. Hier komt alles op tafel, open en bloot tussen de oliebollen. In het derde deel verklappen de oudjes zelfs waarom ze zich dementer voordoen dan ze zijn en bespreken kinderen openlijk wat ouders voor hen verborgen houden. Natuurlijk is het bewonderenswaardig dat de leiding van Theater Mangrove (het echtpaar Annemieke en Aron Elstak) met veel verschillende spelers generaties bij elkaar brengt op toneel. Maar dan wel graag met spannender materiaal.
Foto: Katalin Vos