Op het toneel staat een Apple MacBook Pro met een 15-inch beeldscherm. Het valt meteen op hoe klein zo’n ding oogt op een podium, vanuit een theaterzaal. En hoe groot de beelden, als dat ogenschijnlijk zo kleine scherm tot leven komt. Ook al zitten we veel verder van de laptop verwijderd dan wanneer we thuis achter onze eigen computer zitten, de bewegende beelden op de MacBook nemen meteen bezit van de zaal, van onze aandacht. Alleen die sensatie is al interessant genoeg: hij doet je beseffen dat het internet, via onze computerschermen, de televisie heeft verdrongen van zijn centrale plaats in onze huishoudens.

En de theatralisering van het web gaat nog veel verder in Forecasting van de Kroatische Barbara Matijeviç (1978) en de Italiaan Giuseppe Chico (1974), dat maandag zijn Nederlandse première beleefde op het Groningse festival Noorderzon. Beiden hebben een bijzondere biografie. Matijeviç is van huis uit danser en choreograaf, maar studeerde ook literatuur in Zagreb, de hoofdstad van haar land van herkomst. Ze werkte een tijd in Parijs waar ze Chico leerde kennen, theatermaker én enkele jaren professioneel basketbalspeler uit Bari, een stad in Zuid-Italië aan de Adriatische Zee.

Van de twee is Chico de echte geek, de webgek die urenlang kan browsen en filmpjes kijken, op zoek naar materiaal voor de voorstellingen die zij samen maken. Forecasting is gebaseerd op de filmpjes die amateurs op YouTube zetten. Van handleidingen – hoe zet ik een zwaarder geheugen in mijn computer? Hoe bevredig ik een vrouw (met een plastic kunstvagina als demonstratiemateriaal)? – tot wapenfetisjisten en mensen die zich laten schoonlikken door hun hond. Duizenden van die filmpjes hebben Matijeviç en Chico samen bekeken. Zij selecteerden er ongeveer honderd en monteerden daaruit een compilatie die wordt vertoond op de Apple MacBook.

Barbara staat meestal achter dat apparaat – soms ernaast. Zij beweegt zich zodanig dat het lijkt alsof haar handen te zien zijn op het beeldscherm van de Apple. Alsof zij die plastic vulva vingert, alsof zij voordoet hoe je de bodemplaat van de Mac moet losschroeven om een nieuw geheugen te kunnen plaatsen – een handeling die naadloos overgaat in het liefkozen en laden van revolvers. Hoewel zij het beeldscherm van de Mac zelf niet kan zien, zijn haar eigen bewegingen steevast bijna perfect gesynchroniseerd met het beeld van YouTube. Dat had nog heel wat voeten in de aarde, vertelde ze onlangs in een interview: ‘Hoe moet ik mijn lichaam en de computer op een fluïde manier bewegen, zodat ik het contact met het publiek niet verlies? Hoewel de voorstelling nauwelijks dans is, is de choreografie veel preciezer dan menige dansvoorstelling waarin ik heb gestaan.’

Matijeviç heeft zich die precisie wonderwel eigen gemaakt. Soms verplaatst ze de Mac voor haar lichaam – zo belandt de plastic vagina geleidelijk voor haar kruis. Soms wringt zij haar lichaam in bochten terwijl de Mac op zijn plaats blijft, bijvoorbeeld wanneer zij verandert van de man in de likkende hond. Het effect is vaak hilarisch, vaak ook onrustbarend. Het beeld van een man die een dier opensnijdt en gretig de ingewanden naar buiten haalt, houdt Matijeviç precies voor haar eigen buik.

Er zit een patroon in de compilatie. Zo zijn er veel fragmenten waarin een mens en een dier met elkaar in de weer zijn – volgens Chico en Matijeviç een van de populairste thema’s op YouTube, en zij kunnen het weten. Al die beelden krijgen een heel andere en theatrale lading door de montage, en doordat het lenige lijf van Matijeviç ze als het ware doortrekt naar het hier en nu. Maar de boodschap of diepere betekenis van Forecasting is beperkt.

De selectie van de fragmenten geschiedde deels op praktische gronden. Zo moesten de beelden een bepaalde kwaliteit hebben en ook bepaalde proporties, zodat de handen in de filmpjes ongeveer even groot zijn als de handen van Matijeviç. Los daarvan is YouTube een dusdanige mer à boire dat geen enkele speurder daarin echt zijn eigen route kan kiezen. ‘Het internet controleerde het maakproces dus net zo goed als wij het internet,’ zegt Matijeviç daar zelf over. Wat dat betreft is de kunstenaar net zo’n doelloze zwalker als de gemiddelde nachtelijke websurfer. Maar de schier eindeloos uitschuifbare armen en benen van deze Kroatische performer geven Forecasting ook iets nostalgisch: een zweem van de boeienkoning, of van de commentatoren die stomme films begeleidde met grimassen en gebaren.

Foto: Olivier Heinry