De Bulgaarse Zhana Ivanova laat zich graag inspireren door de patronen en systemen van het dagelijkse leven. Ze opereert op het snijvlak van theater en beeldende kunst en is een van de genomineerden van de Prix de Rome 2013. In Het Veem Theater toonde ze deze week haar nieuwe project Flip sides, dat een archief laat zien van de marginale en nutteloze dingen in een leven.

Op het toneel staat alles zichtbaar geordend: rijtjes kartonnen dozen en kokers, een aantal projectieschermen, een dia- en overheadprojector en een tafel. Uit een rijdende archiefla worden één voor één borden gehaald, ze kenmerken een ordening. Zo zijn er de dingen die binnen handbereik van het bed liggen of dingen die werden gekocht maar niet op het boodschappenlijst stonden. De tekst op het bord wordt voorgelezen door een van de drie performers, onder wie Ivanona zelf. Uit hun boekje sommen ze vervolgens een lijst op.

Soms betreft het een serie beelden die wordt getoond, zoals de plekken in de stad Amsterdam waar ‘zij’ (Ivanova) niet meer komt. Soms reist het publiek mee over een kaart van Europa. Ook afval (gebruikte kauwgomstrips) en voorwerpen spelen een rol, zoals niet langer dienstdoende sleutels die keurig op de overheadprojector worden gerangschikt. De droge inventarisatie is soms ook uiterst privé, neem bijvoorbeeld de dingen die ‘haar’ mond passeerden rond etenstijd op een specifieke dag in het verleden. Niet alleen een recept met zalm komt voorbij, ook ‘zijn’ (Alex Zakkas’) baard. Andere lijstjes zijn uitermate geestig, zoals de dingen die lijden als ze niet genoeg aandacht krijgen: fietsen, passwords of beroemdheden. Grappig zijn ook de fysieke inventarisaties van geluiden, bewegingen of gezichtsexpressies die Mariangela Tinelle met uiterste beheersing voor haar rekening neemt en toont.

Afgedankte of voorbije zaken worden tot leven geroepen en krijgen weer waarde. Ze bepalen een leven, Ivanova heeft het secuur in beeld gebracht. Obsessioneel bijna is haar neiging tot verzamelen, ordenen en rangschikken. Het werk neemt een sterk formeel uitgangspunt en is in die zin weinig theatraal. Maar dat klopt ook, want dankzij haar  formalistische aanpak creëert Ivanova gepaste aandacht voor de bescheiden positie van haar materiaal.

(foto: Heidi Vogels)