Word wakker! Dat is de Nederlandse vertaling van Fiq!, de nieuwe voorstelling van het gerenommeerde Groupe Acrobatique de Tanger, die tijdens het Circolo Festival in Tilburg te zien is. Met een kleurrijke groep acrobaten, hiphoppers, zangers, dansers en freestyle voetballers op het podium is wakker blijven geen probleem. Maar de titel is ook een oproep om alert te blijven op de groeiende kloof tussen arm en rijk en de vervreemding van consumentisme.
Beiden zijn terugkerende thema’s van fotograaf en beeldend kunstenaar Hassan Hajjaj, die voor Fiq! de scenografie en kostumering heeft verzorgd en wiens stijl de basis vormt voor de dramaturgie van de gehele show. Het is alsof je langzaam in het artistieke universum van Hajjaj wordt gezogen: het aanvankelijk sobere toneelbeeld maakt plaats voor zijn uitgesproken, pop-art kleurencombinaties en er worden continu cross-overs gemaakt tussen verschillende kunstvormen: van hip hop tot moderne dans en free running tot de acrobatische hoogstanden waar de Groupe Acrobatique de Tanger om bekend staat.
In navolging van de hybride stijl van Hajjaj zien we vijftien performers op het toneel staan die allemaal andere disciplines hebben en ook nog eens meerdere talen spreken. Frans komt voorbij, Arabisch, een beetje Engels en voor de gelegenheid ook nog projecties in het Nederlands. Terwijl vragen als “wat kunnen meerdere lichamen doen?” in het Arabisch worden opgeschreven, horen we het in het Frans en zien het in Nederlands vertaald. Het is veel wat we te zien krijgen en dat levert wisselende resultaten op: soms ontstaan er mooie cross-overs van verschillende disciplines, terwijl sommige acts aanvoelen als los zand.
Met name in het begin van de voorstelling komen hip hop en circus mooi samen. De derde partij in dit geheel is DJ Dino, die met zijn draaitafel bijna als de dirigent van het gezelschap functioneert. Terwijl Dino scratcht, rennen de acrobaten van rechts naar links over het podium, doen een aantal stunts, maar komen allemaal tot stilstand als het geluid van de draaitafel ophoudt. Later verandert die dialoog en is het soms ook de actie op de vloer die de ritmiek bepaalt. Wanneer een van de acrobaten op een trampoline springt, weet de DJ precies een geluidseffect te plaatsen op de momenten waarin hij landt. Zo weten Dino en regisseur en circograaf Maroussia Diaz Verbèke twee disciplines die ogenschijnlijk weinig met elkaar te maken hebben toch bij elkaar te brengen.
Een act waarin een van de acrobates op de schouders balanceert van haar partner, terwijl ze zichzelf op video opneemt is een van de andere hoogtepunten in de show. Hier ontstaat een interessant dubbeleffect, waarin we tegelijkertijd het fysieke werk zien en het virtuele beeld dat ze van zichzelf naar buiten brengt. Terwijl ze breed lachend een vlog aan het maken is, lijkt ze nauwelijks te letten op haar partner die haar de lucht ingooit, weer opvangt en op zijn schouders zet. Eerder nog werden de performers snel voorgesteld aan het publiek door middel van felgekleurde Instagram stories en krijgen we te horen wat hen zoal kenmerkt. Het onderstreept de noodzaak van veel kunstenaars om zich te profileren op sociale media en daar een digitaal imago op te bouwen.
Toch is Fiq als geheel onevenwichtig. Naast de acrobatische toeren van de Groupe Acrobatique de Tanger steken de minder spectaculaire acts wat flets af. Een voetbal-choreografie of breakdance zijn als losse acts bijzonder, maar naast de menselijke piramides of een acrobate die vanuit hoge hoogte naar beneden weet te klauteren door creatief gebruik van verschillende kledingstukken vallen ze weg. De aankondiging dat een handjevol mensen evenveel geld bezit als de helft van de wereldbevolking en een daaropvolgende groepsdiscussie over het invoeren van een basisinkomen lijken helemaal uit de lucht te vallen. De voorstelling is sterker als de maatschappijkritiek besloten ligt in de act zelf.
Fiq! is een bonte avond waarin veel disciplines naast elkaar worden gezet of door elkaar heen lopen. Dat werkt niet altijd goed, maar de fantasievolle vormgeving en de muzikale cross-over tussen hip hop en circus zullen je na afloop nog een tijd wakker houden.
Foto: Jona Harnischmacher
