Bam! Zo sta je nietsvermoedend je infuencende insta-leventje te posten, en zo zit je ineens opgesloten in een ruimte zonder deuren én, erger nog, zonder wifi-code. Is dit nu dat ‘Filter’, waarvoor ze zich alle drie hebben aangemeld en waarvan niemand precies weet wat het is, behalve dan een ‘gateway naar succes’? Weirde shit, zoveel staat vast.
Filter – de nieuwe jongerenvoorstelling van Oostpool en Sonnevanck, die dit najaar in een trailer langs middelbare scholen gaat – is een satirisch-dystopische aanklacht tegen de door sociale media in stand gehouden maakbaarheidsillusie die de huidige generatie jongeren in toenemende mate in de greep houdt, waarin alleen plaats lijkt te zijn voor perfectie, en het aantal followers synoniem lijkt voor een succesvol en gelukkig leven.
Ashley, Dex en Silver zijn de drie semi-uitverkoren tieners die geselecteerd blijken te zijn voor een sardonische spelshow, met challenges die draaien om wie het best in staat is de toenemende druk van een likende, sensatiebeluste anonieme massa het hoofd te bieden. Wie durft de meest juicy persoonlijke ontboezemingen te doen? Wie is opgewassen tegen de vileinste hate-comments? Wie kiest onverbiddelijk voor zichzelf, maar zonder daarbij de schijn van sociaal en empathisch te verliezen? De prijs voor de winnaar: 1 miljoen nieuwe volgers. Maar de inzet is hoog: wie verliest wordt ‘onzichtbaar’. Dat wil je niet. Of toch?
De ontwikkeling van deze jonge personages laat zich raden: gaandeweg zien de drie tieners in dat een ‘ongefilterd’ leven meer waarde heeft dan het oppervlakkige en onrealistische online-leven, waarin je zo ontvolgd, ontvriend of gecanceld bent. Maar voor ze die switch hebben gemaakt, moeten ze een extreme catharsis doorstaan, aangespoord door een sadistische verengelst-Nederlands sprekende voice-over (Yela de Koning), die deze kwetsbare tieners emotioneel uitwringt. ‘Wat are you all three zielige people zeg!’
In regie van Emilie Pos wordt er lekker over de top en energiek gespeeld. Toneelschrijver Randa Peters voert drie levensechte pubers op: zichzelf overschreeuwende tieners met een goeie blinde vlek voor zichzelf, hunkerend naar erkenning en daarin op momenten genadeloos naar de ander. Ze doet dat met gevoel voor humor, een lekkere dosis puberse nuchterheid en een fijn vleugje sentiment. Als toeschouwer vraag je je voortdurend af wanneer een emotie oprecht of geveinsd is, en daarmee leggen Peters en Pos treffend de vinger op de zere plek.
Uiteindelijk keren de personages zich tegen hun antagonistische spelleider. Filter eindigt nogal voorspelbaar en helaas wat al te expliciet moralistisch – Peters had hier meer mogen vertrouwen op het vermogen van het jonge publiek om eigen conclusies te trekken.
Door hun genereuze en innemende spel, hebben spelers Iris Bakker, Miracle van de Ruit en Sebastián Mrkvicka direct de sympathie van de toeschouwers. Hoe meer barstjes hun gefilterde, schijnbaar perfecte leventjes vertonen, hoe mooier deze mensen worden. Tegelijkertijd mag iemand er natuurlijk altijd voor kiezen om bepaalde elementen wel en niet te delen, en is het vooral ook aan jezelf om dingen mooier voor te wenden dan ze zijn of te verhullen. De voorstelling is daarmee gelukkig niet uitsluitend een kritiekloos pamflet voor eerlijkheid, maar eerder vurig pleidooi voor zelfbeschikking, als grondrecht voor iedereen.
Foto: Sanne Peper
