De nylon-pakken zijn meer dan veertig jaar oud! Toch blijven deze originele kostuums – met een beetje verstelwerk – de kleurrijke blikvangers van Gallery van multitalent Alwin Nikolaïs. Introdans heeft deze spookvrolijke choreografie uit 1978 dit najaar aangekocht voor op het repertoire. Als enige gezelschap in Nederland mag de Arnhemse groep het werk van de in 1993 overleden Amerikaanse choreograaf hier uitvoeren. Alleen met de oorspronkelijke kostuums, zoals de erven voorschrijven. Maar dat is geen straf.

Dit modernistisch bewegingsspel met black-light, maskerade en illusie is een lust voor oog en oor. Bovendien past dit tijdloze totaaltheater goed bij Introdans, dat ook jong publiek uitdaagt met tot in de puntjes verzorgde, artistiek hoogstaande bewegingsmagie. En er valt ook nog wat te lachen bij deze tot leven gewekte, strakke ‘marionettenkermis’.

Gallery lijkt zich af te spelen in een zinsbegoochelende schiettent. Twee schietschijven kijken als halve oogbollen neer op de balustrade waarachter tien dansers met fluorescerende maskers in canon groepssequenties uithalen. Aan het slot worden ze een voor een ‘kapot’ geschoten, alsof wij in de roos mikken.

Maar voordat het zo ver is, figureren ze in energiek acrobatisch gezichtsbedrog samen met vier in het zwart gestoken, onzichtbare helpers. De streepjespakken in rood, geel, groen en zwart (dat blauw oplicht in de black-light spots) zorgen met de lichtgevende gezichtsbedekking voor een bedwelmend kleurenpalet.

Bonte haarslierten en twee vierkante clownspakken in lichtpaars verschaffen de spookachtige composities in dit zwarttheater een vrolijke twist. En in het vormenspel met de rekbare stoffen herken je de invloed van dansgrootheden als Mary Wigman en Martha Graham. Na het zien van hun werk besloot Nikolaïs op 23-jarige leeftijd zijn vak van poppenspeler en pianist bij stomme films te verleggen naar de wereld van dans, design en scenografie.

Net als in ander werk manipuleert Nikolaïs in Gallery lichamen tot pluriforme objecten. Soms golven de tien Introdansers omhoog als een school uit zee opspringende vissen. Dan weer kleven ze in trio’s samen, als wiebelplanken op steunbalkjes. Of paraderen ze met radertjes van fortuin als draaiende wandelstokken. Onderwijl klinkt op band een bliepende en bubbelende compositie (Pedro Fernandez) vol klanken uit opwindbare muziekdoosjes, knikkerbanen, flipperkasten en kinderxylofoons.

Wel mogen de dansers hun formalistische motoriek nog iets strakker trekken, zodat het echt lijkt of een groep spookpoppen-met-menselijke-trekken tot leven komt. Maar dat zal zeker gebeuren nu de groep na weken vertraging eindelijk met dit familieprogramma op tournee mag. Zij het helaas nog langs plukjes publiek.

Behalve de nieuwe aanwinst Gallery bevat het tweeluik Fantasia (6+) ook de herneming van WHIM, Fractured Fairytale van choreograaf Alexander Ekman. Deze kolderieke stoelendans op een bonte muziekmix, van My baby just cares van Nina Simone tot een bewerkte rumba-Boléro, moest in afgelopen voorjaar een week na de Introdanspremière noodgedwongen stoppen. Maar nu is weer te zien hoe Ekman olijke scheldtirades met ondeugende middelvingers mixt met proestbuien die door het veertienkoppige ensemble golven. Niet iedere Introdanser heeft de lach aan zijn kont hangen, maar iemand als Jurriën Schobben bezit precies de speelse brutaliteit die hoort bij deze strijd van de eenling om veilig bij een groep te horen.

Foto: Gallery, Hans Gerritsen