Zo expliciet de titel, zo associatief is deze voorstelling. De zussen Barbara en Stefanie Claes maakten euthanasie van dichtbij mee en wilden daar een voorstelling over maken. Ze gingen een tweejarig onderzoek aan, een periode waarin ze in gesprek gingen met dichters, kinderen, bejaarden en experts.

En dan staat daar Euthanasie met Barbara en Stefanie, begin dit jaar in première gegaan in Vlaanderen, en nu te zien in de Brakke Grond in Amsterdam, in het kader van het Pop Arts Festival. Ontwikkeld onder de vleugels van Lucinda Ra, het Vlaamse kunstenaarscollectief waar de zussen deel van uitmaken. Een mystieke, duistere montage rondom verval en dood; deze muzikale associatievoorstelling gaat meer over die thema’s in het algemeen dan specifiek over euthanasie.

Een gigantische pop van ruim drie meter hoog, die voornamelijk bestaat uit papier-maché, vormt een van de hoofdlijnen van de voorstelling. Mimi Schmidt heet ze en ze heeft last van vogels. Ontzettend veel last van vogels. Neem bijvoorbeeld haar familie: struisvogels. ‘Hunne kop steekt altijd onder grond.’ Die familie vindt euthanasie eerder iets voor iemand na een auto-ongeluk. ‘Maar ik voel mij ook een auto-ongeluk.’

Belangrijke rol is weggelegd voor de live muziek, door fujaraspeler Winne Clement en saxofonist Jeroen Van Herzeele. Derwisjdanser Osman Çatik benadrukt het mystieke van de dood, bijvoorbeeld in een vervoerende fysieke eindscène, waarin hij minutenlang om zijn as draait – alsof hij een heel leven in een immer voortdurende beweging vat, die zich uiteindelijk trager en trager voltrekt, en stopt.

De voorstelling zit volgepropt met mystieke verwijzingen en ongrijpbare, geabstraheerde taal (die doorspekt is van rijm, alliteraties en assonanties). De spelers (behalve de zussen ook Philippe Flachet) reciteren de toch al zo poëtische zinnen alsof die taal iets breekbaars is, waarmee je uiterst zorgvuldig moet zijn. Soms is dat mooi, maar het is allemaal wel erg rood op rood. Euthanasie (de dood) is bij Barbara en Stefanie iets waar je voorzichtig mee om moet springen. Maar is het ook niet soms simpelweg frustrerend, verdrietig of banaal?

Bewust nemen de zussen geen stelling in het euthanasiedebat. ‘Dat is niet aan ons als theatermakers’, zei Barbara Claes afgelopen week in een interview in NRC Handelsblad. Vraag ik mij af: waarom niet? In een voorstelling die zo’n persoonlijk uitgangspunt heeft, draait het toch juist om de invalshoek van de kunstenaar? En niet alleen qua vorm: daarin is deze voorstelling absoluut authentiek en uniek in zijn soort. Maar meer stellingname, een meer inhoudelijk handtekening van de makers had deze voorstelling zonder twijfel van een algemene schets naar een spannend verhaal getild.

Foto: Stefanie De Clercq