Ze had een andere taal nodig om zich uit te drukken, vertelt regisseur en actrice Mónica Calle bij aanvang in gebroken Engels. De taal van het theater was ontoereikend voor wat ze wil vertellen en dus duikt ze samen met twaalf andere actrices in de werelden van dans en klassieke muziek. Ongeschoold en ongetraind gaan ze de disciplines te lijf. Ensaio para uma cartografia is een oefening in geduld, doorzettingsvermogen en kwetsbaarheid. (meer…)
Een jongen wil in een dark room geneukt worden. Zo begint het. De zin wordt uitgesproken door een verteller die met zijn rug naar het publiek staat. Het decor is leeg en wit. Tegelijk met de opkomst van de verteller is er een plankier ter grootte van een deur het podium opgereden, met in het midden een rond gat. Daar steekt een piemel doorheen. Als in seksclubs waar mannen zich kunnen laten aftrekken door een onzichtbare hand aan de andere kant van een deur, zoals Marianne Faithfull dat zo vaardig doet in de film Irina Palm.
Tijdens het verhaal dat volgt, over hoe de jongen van Barcelona naar Berlijn reist om in één nacht door meerdere mannen genomen te worden, erecteert de piemel. Als de scène hard overgaat naar de volgende – onaangekondigd, fel gekleurd licht – met dansende mensen op snoeivette elektro, beweegt de penis vrolijk mee op het ritme.
Welkom in de wereld van de Spaanse groep El Conde de Torrefiel. Een wereld waarin achter elk schijnbaar geluk een tragisch verhaal resoneert. Zo sterft de moeder van een jongen terwijl hij in een discotheek uit zijn dak gaat en is de jongen uit het eerste verhaal niet iemand die een keer in zijn leven zijn ultieme fantasie wil realiseren, maar een bijna-veertiger die uitgeblust in een relatie zit met zijn niet-meer-zo-mooie vrouw die de kost verdient.
In twaalf verschillende verhalen wordt een beeld geschetst van dolende twintigers en dertigers in een grote stad die ten onder gaan aan de hooggespannen verwachtingen die ze ooit van het leven koesterden. Maar dat leven laat ze behoorlijk in de steek. Die stad is in dit geval Barcelona, maar het had ook Parijs, Berlijn, Amsterdam of Groningen kunnen zijn. Het is de keuzestress, het is het gebrek aan banen, het is vooral ook de onmacht om te ontsnappen aan sociale conventies. Niet alleen torsen ze het juk van het nu, nee, ze torsen het juk van een eeuwenoude Europese geschiedenis.
El Conde de Torrefiel portretteert deze zwalkende generatie onder de uitdagende titel Scenas para una conversación después del visionado de una película de Michael Haneke (Scènes van een gesprek na het zien van een Michael Haneke-film). Maar waar Haneke je naar de strot kan grijpen met zijn cynische films vol psychologisch geweld, houden de Spanjaarden het luchtiger. Een wild uitstapje naar een paasprocessie, waarin zelfs Jezus in een orgiastische scène belandt, ontaardt in een hilarische toestand. Weliswaar wordt het filmpje ervan onder druk later van YouTube gehaald, maar toch.
En wat te denken van de jongeman die na het zien van Von Triers Melancholia slaags raakt in een café waar nostalgisch genoten wordt van bolero’s en tango’s. Hier botsen culturen, zoveel is duidelijk, maar hoe prettig absurdistisch wordt dit gebracht. De aanleiding voor de knokpartij is overigens de opmerking dat ‘we niet oud worden maar schijterds’.
Zo zijn we weer terug bij af. Angst en onmacht, daarmee is de geportretteerde generatie behept. Een oplossing om dat te doorbreken biedt El Conde de Torrefiel niet. Die moeten de toeschouwers zelf maar bedenken.
Foto: Mara Arteaga Herna