Het contrast is groot in deze double bill van ICK Dans Amsterdam. In het serene The Ritual geeft Sedrig Verwoert als choreograaf en als danser vorm aan een persoonlijke transformatie. In hun stuk Anybody out There? zetten Emio Greco en Pieter C. Scholten er grote gebaren tegenover, begeleid door hectisch slagwerk en aangezet met vette uitroeptekens. 

Sjamanistische polonaise
Krekels. Vogels. Wind. Het zijn geluiden die steeds terugkeren in The Ritual. De aankleding is spaarzaam. Een trek is neergelaten op borsthoogte en doet dienst als garderoberek. Daarachter zien we een harp en er staat een houten kratje. Rechts vooraan staat ook nog een spot op statief, die door choreograaf en danser Sedrig Verwoert wordt gebruikt om de aandacht te richten op danseres Alanna Archibald. Als de felle lichtbundel haar vangt, probeert ze daaraan te ontkomen, door zich vast te klampen aan de achterwand. 

Het in de titel beloofde ritueel komt op gang als muzikant Isha Forster (a.k.a. Phantom Wizard) begint te spelen op zijn fluit. Samen met de andere muzikant, Ranie Ribeiro, sluiten Verwoert en Archibald zich aan bij de door de dampen van een rookmachine schrijdende fluitist. Ieder met de handen op de schouders van de voorganger, als in een sjamanistische polonaise.

Na deze ietwat naïeve verbeelding van een spirituele reis volgt een sterk duet tussen Verwoert en Archibald. Het blootvoets gedanste stuk kenmerkt zich door extreem ver uitgestrekte armen en benen. Krachtig zijn de draaiïngen met een gebolde rug, indringend is het oogcontact tussen de danspartners. 

Dit duet is een verdere uitwerking van een danssequentie die Verwoert eerder dit seizoen maakte voor de multimediavoorstelling Within Without II, samen met lichtkunstenaar Nick Verstand. Ontdaan van alle technologische heisa heeft de dans veel gewonnen aan zeggingskracht.

Wat Verwoert behouden heeft van Within Without II is het thema van persoonlijke transformatie en het overwinnen van blokkades. De worsteling om van de ene staat van zijn in een andere te belanden krijgt vorm in de solo waarmee hij zijn ritueel afsluit. Op de grond liggend beantwoordt Verwoert de golvende arpeggio’s die Ribeiro speelt op zijn harp. Steeds weer probeert hij een open houding aan te nemen, met de armen naar het publiek gestrekt en de handpalmen open. Een gebaar dat tegelijkertijd kan staan voor geven en ontvangen. Maar er is iets dat hem afremt.

Zoals wel vaker het geval is met persoonlijke uitingen is er hier een dun lijntje tussen pathetisch en ontroerend. In het geval van The Ritual krijgt de ontroering de bovenhand. Dat komt vooral doordat Verwoert zijn choreografie zelf danst. Het is duidelijk dat het thema van persoonlijke transformatie hem erg na aan het hart ligt. Die betrokkenheid is duidelijk af te zien aan de uitvoering.

Grote gebaren met vette uitroeptekens
In een tamelijk lange ombouwpauze wordt het minimalistische toneelbeeld van The Ritual omgeturnd tot een ramvolle speelvloer. Links en rechts staan twee percussionisten, die de complete inventaris van een slagwerkwinkel hebben uitgestald. Ook staan her en der uit de kluiten gewassen vissenkommen, gevuld met een bodempje water en van onder smaakvol aangelicht. Geklots van dat water komt versterkt uit de luidsprekers. Op een deel van de achterwand worden, in de verticale beeldratio van een mobiele telefoon, beelden geprojecteerd, veelal montages met een hoog associatief gehalte.

Tegen deze overvolle achtergrond, en begeleid door hectisch akoestisch en electronisch getrommel, houden de zes dansers van ICK zich wonderwel staande. De kenmerkende stijl van het ensemble, waarbij de dansers zich in hun beweging laten leiden door elkaars ademhaling, komt goed tot zijn recht in enkele snelle groepschoreografieën. Organisch, als een school vissen of een vlucht spreeuwen, verplaatst de groep zich, steeds in dezelfde richting maar niet dwingend synchroon. 

Zolang alles en iedereen in beweging blijft imponeert het bombardement van visuele, auditieve en fysieke indrukken. Onder het kennelijke motto more is more laat het choreografenduo Emio Greco en Pieter C. Scholten grote gebaren gepaard gaan met vette uitroeptekens. Nóg snellere roffels op nog grotere trommels! Het luide slagwerkgeraas overstemd door een luidere donderslag! Everything everywhere all at once! 

De overrompelingstactiek faalt zodra je als kijker ruimte krijgt om je af te vragen waar je nou eigenlijk naar zit te kijken. Bijvoorbeeld wanneer de dansers samenklonteren rond de slagwerkers, en hier en daar een instrument beroeren. Of tijdens de integraal afgespeelde vocals-only-versie van The Sound of Silence door de heavy-metal-band Disturbed. Waarom lipsynchroniseert een van de zes dansers hier de tekst van de sixties-klassieker van Simon & Garfunkel, en de anderen niet? En wat betekent dat liedje eigenlijk, in deze context? Alweer zo’n raadsel.

Anybody out There? is een voorstudie voor de dansopera We, The EYES,  die later dit jaar zijn première zal beleven in Italië. Het is denkbaar dat in die voltooide productie alles op zijn plaats valt. Vooralsnog moet de kijker van deze voorstudie het voor een stukje duiding echter stellen met zo’n ronkende toelichting, waar ICK patent op heeft: ‘De zoektocht naar het nieuwe zien is een weg naar het licht toe, de poging om uit ons hol te komen. Ruimte wordt gecreëerd voor intuïtie en verwondering, voor het mysterie en het onbegrijpelijke. Op de tast gaan we voorwaarts.’

De titel van Anybody out there? eindigt met een vraagteken. Na het kijken van de voorstelling en het lezen van de begeleidende tekst blijft de kijker met meer vraagtekens achter.

Foto: Alex Avgud