Donker mag begint en eindigt in een apocalyptisch geluidsdecor, waarin haperende ademhalingen en flarden van tekst en elektronische muziek te horen zijn. Every good story begins and ends with a fuck or a fight.  

Donker mag is een hoorspel, live uitgevoerd door zes leden van het Rotterdamse muziektheatercollectief Club Gewalt. Op het podium staan indrukwekkende blokken vol apparatuur, mengpanelen, microfoons en instrumenten. Maar zodra de voorstelling begint gaat het licht uit – en dat blijft gedurende de voorstelling zo. Alle performers hebben een klein rood lampje op hun voorhoofd zodat ze hun partituren, teksten, apparatuur en instrumenten kunnen zien. De toeschouwer zit gedurende de drie kwartier die daar op volgt in het donker.

In de complexe tekst van Rick Steggerda staat detective Mickey centraal. Hij krijgt de opdracht een meisje terug te vinden, een klus die hem voert naar Parijs, Tanger en ten slotte Johannesburg: ‘Van het nuchtere noorden naar donkere zuiden.’

Een live hoorspel: een interessant experiment. Maar al snel rijst de vraag: waarom? Het wordt in alle donkerte al snel een vermoeiende kijkervaring. Wat voegt het live-element toe, als het publiek de hele voorstelling in het donker zit, compleet genegeerd wordt?

Steggerda schreef een hoorspel dat lang niet altijd concreet is. In combinatie met het vormelijke geluidsdecor van Club Gewalt, dat alle kanten op schiet en vaak behoorlijk schreeuwerig is, gaat er veel verloren. De tekst bestaat deels uit een associatieve afwisseling van poëtische en prozaïsche overdenkingen, beschouwingen en beschrijvingen, en deels uit plotgerichte scènes. In dat laatste geval werkt Donker mag het best: hoe concreter de situatie en locatie (een kroeg in Parijs, een dansclub in Tanger), hoe meer betekenis de abstractere composities van Club Gewalt krijgen. Maar zodra beiden vol voor de associatie gaan blijft er niet veel meer over. Hooguit af en toe een mooie zin, of een onverwachte dreiging in het geluid.

Club Gewalt legt vooral focus op de uitdrukkelijke vorm, ten koste van de dramatische potentie van Steggerda’s tekst. In alle kanten dat het geluidsdecor en de muziek qua stijlen en gebruik van instrumenten op schiet, ondermijnen ze continu de inhoud. Daardoor wordt het behoorlijk lastig je te identificeren met het personage, of je te verhouden tot de voorstelling.

Steggerda’s tekst is – met zijn associatieve insteek en rijkelijk gebruik van assonanties, alliteraties en poëzie – op zichzelf bovendien al pittig genoeg. Misschien schreef Steggerda wel meer een leestekst, misschien had Club Gewalt in alle enthousiasme wat gas terug moeten nemen, maar in Donker mag weten tekst en uitvoering elkaar niet te versterken. Integendeel: ze zitten elkaar behoorlijk in de weg.

Foto: Salih Kilic