DNA

Nog geen jaar na zijn meer dan geslaagde oudejaarsconference staat Peter Pannekoek alweer met een nieuwe show in het theater. En wat voor een. Met DNA staat hij tot eind mei in louter grote uitverkochte zalen. Dat is wat een 31-december hit en onderhoudend-spraakmakende bijdragen aan het tv-programma Dit was het Nieuws kan doen. Zijn jaarsluiting blijkt gelukkig geen uitschieter te zijn geweest. Peter Pannekoek levert constant hoog niveau, sterker nog: hij klimt nog steeds.

DNA gaat over nalatenschap. Hebben die luttele jaren hier op aarde tussen twee eeuwigheden iets opgeleverd van enige waarde? Dan wordt al snel aan kinderen gedacht die je met een redelijke opvoeding vol goede bedoelingen weer een extra generatie laat doormodderen. Maar van kinderen moet Pannekoek niets hebben. Goddank, geen cabaretier die zijn kroost de hoofdrolspelers maakt van een programma. Kinderloos vindt hij trouwens een foute term. Kindervrij dekt wat hem betreft de lading veel beter. Het liefst zou hij het zoveelste geboortekaartje willen beantwoorden met een ‘Gefeliciteerd met je Stockholmsyndroom-kaartje’. Hij beseft dat er binnen de kinderrijke vriendenkring gefronst wordt nu hij als laat dertiger langzaam van ‘vrijgezel’ is doorgeschoven naar ‘alleenstaande man’ en het gevaar op de loer ligt om te eindigen als ‘verwarde gek’.

Pannekoek vult het begrip nalatenschap liever immaterieel in. Hij wil deel uitmaken van begenadigde theatermakers die het publiek niet alleen een zorgeloze avond bezorgen, maar die ook de fantasiemotor van het publiek kunnen aanzwengelen: leve de verbeelding, leve het theater, de veilige plek om onveilige gedachten uit te spreken.

En wat die noodzakelijke creatieve zuurstof voor de hersens betreft, voorziet Pannekoek een droevige toekomst. Hij opent de avond als spaceman die het publiek een rondleiding geeft op een archeologische site, die stamt uit 2022,  oftewel ‘het jaar 19 na Greta Thunberg’. Net als je denkt…, oh hemel toch geen science fiction, krijgt de intro een mooie slinger en schiet Pannekoek echt uit de startblokken.

Het kind als kapstok biedt Pannekoek de gelegenheid om allerlei wegen in te slaan, die uiteindelijk een prachtige landkaart vormen met uiteenlopende sferen: kronkelige bergpaadjes, rustige provinciale wegen en opgefokte snelwegen. Zo heeft Pannekoek gezien dat zijn ouders niet gelukkig waren met elkaar en niet gelukkig met hun kind. De millennials, de sneeuwvlokjes die nergens tegen bestand zijn, krijgen onder uit de zak. Pedofielen (niet te verwarren met pedoseksuelen) krijgen in een groot, ontroerend stuk, waarin hij veel lef toont, juist een arm over de schouder. En tot slot toont Pannekoek zich in een zowel geestig als bloedserieus stuk een voorbeeldige feminist. Hij is pro life, en dat betekent voor hem voor abortus want dan heb je nog een leven.

Het gaat snel bij Pannekoek. Hij oogt soms rusteloos, alsof hij vreest te weinig tijd te hebben om zijn boodschap te verkondigen. Het is veel bij Pannekoek. Het is een barstensvolle avond, maar er is geen moment sprake van vervelende overdaad. Een cabaretier die nadenkt en tot nadenken dwingt.

De decorontwerpers Wikke van Houwelingen en Marloes van der Hoek zijn ongetwijfeld pas aan de gang gegaan toen Pannekoek zijn verbeeldingsgedachte had toegelicht. Zowel de grote doeken op de achtergrond met vage patronen als de metalen balken over de hele breedte van het toneel die langzaam op en neer bewegen en eventjes een zitplaats bieden voor de cabaretier, zorgen de hele avond voor een ‘Hè wat? Hoe? Waarom?’, terwijl de hersenen steeds wisselende, vrolijke, interessante antwoorden formuleren. Het zou mooi zijn geweest als Pannekoek zelf niet de interpretatie aan het slot op een presenteerblaadje zou hebben uitgeserveerd. Het is een mooie taak om de verbeelding te stimuleren, maar je hoeft niet voor te zeggen.

Foto: Hans Peter van Velthoven.