De formule leek ijzersterk. Neem een verhalencyclus, dompel het publiek erin onder en maak er een feest van. Met Decamerone van Boccaccio doet Toneelgroep De Appel het dit keer net iets anders, net iets verrassender en zeker ook interessanter.

Boccaccio schreef in het veertiende-eeuwse Italië ongeveer honderd verhalen en bundelde die in zijn raamvertelling De Decamerone. Toneelgroep De Appel laat er slechts een paar zien. Maar deze kwantitatieve beperking wordt ruimschoots goed gemaakt door aandacht aan het acteren, vormgeving en speelplek. Het publiek wordt langs vier locaties in en naast het Appeltheater geleid om daar vier keer een prachtig staaltje Italiaanse vertelkunst in een eigenzinnig jasje te ondergaan.

Het eerste bedrijf (‘De bedrieger’) speelt zich af op het strand van Venetië aan het begin van de twintigste eeuw. Het weg van huis zijn, de ledigheid en de aanwezigheid van vrouwelijk schoon maken dat de mannen filosoferen en speculeren, en vervolgens een weddenschap aangaan over de kuisheid van hun vrouw. En hier zijn we meteen in het vaarwater van Boccaccio: het vertellen over de drijfveren van mensen. Liefde, geld, macht en seks in al hun schakeringen. Ter lering en vermaak. Hoewel, lering, de mens is hardleers. Maar dat wordt door het vermaak gecompenseerd. De verhalen zijn tot in de allerhoogste mate amusant. De lering, in de vorm van filosofietjes, komt niet verder dan wat we allemaal eigenlijk in onze diepste gedachten al wisten: het gaat dus altijd om liefde, geld, macht en seks.

In het stuk ‘Het lijk’ (eenvoudig jong stel vindt het lijk van een rijke aanbidder van de vrouw in hun huwelijksbed) is te zien in een kleine bovenzaal. Het huwelijksbed op strobalen en het stro dat overal op de grond ligt ruikt naar armoede en aardsheid. De dilemma’s waarmee de echtelieden te maken hebben zijn onophoudelijk onderhoudend en hun oplossingen even verrassend als sprookjesachtig. In deze kleine ruimte zit je als toeschouwer op de huid van de spelers en met je neus in het huwelijksbed. De acteurs Lore Dijkman, Hugo Maerten en Martijn van Veen lijken alle tijd en ruimte van regisseur Arie de Mol gekregen te hebben om de emoties en gedachtensprongen van hun personages te tonen. En die komen door de intieme setting direct aan.

Voor het verhaal ‘Het hoofd’ betreedt het publiek de ruimte die anders als de theaterwerkplaats dient. Drie Siciliaanse broers leren tussen de bankschroef en gereedschappen aan de nietsvermoedende buitenstaander Lorenzo het belang van familie en eerwraak. Hun zusje Lisa leert haar broers weer dat echte liefde ook na de dood doorgaat. Bob Schwarze weet als ‘hoofdbroer’ Nello op een schitterende manier de wrede mix van broederliefde, wraakengel, moraalridder en opportunist in zich te verenigen. Zijn tekstbehandeling sleept de toeschouwer moeiteloos mee in zijn morbide rechtvaardigheidssysteem. De setting is die van een sitcom uit de jaren zeventig, al weet je nooit zeker of zulke kleding niet nu nog in de volkswijken van Palermo wordt gedragen.

Finale is ‘De afwijzing’. Het publiek wordt naar de aanpalende Nieuwe Kerk gebracht. Deze neo-renaissancistische kerk uit 1893 is van binnen helemaal gestript en het ruikt er naar vers cement. Alleen het houten dakgewelf en de grote glas-in-loodkozijnen herinneren nog aan de eerdere grandeur. Een prachtlocatie voor het Franse hof waar de geilheid van de kroonprinses Restituta een halt wordt toegeroepen door de afwijzing door Graaf Gautier. De pontificale draagstoel waarop Restituta, prachtig gespeeld door Marguerite de Brauw, in vol ornaat wordt binnengedragen en waarop ze haar wellust de vrije loop laat is een altaar van hiërachie, corruptie en wellust. Een beeld dat moeilijk van je netvlies verdwijnt.

Minder verhalen dus. Maar meer locaties, nog meer aandacht voor het spel en prachtig afgeronde vertellingen met elk hun eigen mise-en-scène. De Mol houdt de Appel-traditie hoog maar is eigenzinnig genoeg om niet in alles met de succesformule mee te gaan. Dat het voortbestaan van Toneelgroep De Appel op het spel staat werd het publiek na afloop nog onder de aandacht gebracht. Iedereen wordt gevraagd de petitie op de website te ondertekenen. Ook om vriend en vijand naar deze Decamerone te sturen. Tegen beide oproepen valt weinig in te brengen.

Foto: Leo van Velzen