De reeks inbraken in Wylgeragea is het gesprek van de dag in het dorpshuis, de supermarkt en op straat. Hoewel niemand de dader herkend heeft, sneeuwt de nuchtere roep om bewijs onder bij de grote mond van een enkeling. En als vingers eenmaal naar de Poolse bouwvakkers wijzen, is er moed voor nodig om alsnog eigen buren of familieleden te verdenken.

De zeven personages spelen hun spel tussen twee tribunes, waarop het publiek tegenover elkaar zit. Toeschouwers van De wierheid fan Wylgeragea van Tryater zijn soms slechts centimeters verwijderd van de acteurs, waardoor het gevoel ontstaat dat ze zelf aan de kleine gemeenschap deelnemen. Het maakt de geestige regie van Jos van Kan meteen toegankelijk.

Acteur Joop Wittermans schakelt sterk tussen zijn personages Wiebe – een pompeuze en huichelachtige lokale politicus – en dorpsgek Homme, die in de sterren engeltjes ziet. Lysbeth Welling kiest ervoor haar rol als beschermende, maar ondertussen haatzaaiende moeder Tilly ietwat nadrukkelijk te spelen. Het is jammer dat haar personage de consequenties van haar roddels niet onder ogen hoeft te zien in dit stuk.

Anders is dat met de zestienjarige caissière Rona, overtuigend neergezet door Eva Meijering, die besluit haar mond te houden als zij de onschuld van haar geliefde kan bewijzen. Haar onmacht om zich uit te spreken is mooi vertaald in het wanhopig scannen van de boodschappen. En dan is er nog het personage van de genuanceerde Geeske, die door Aly Bruinsma wordt gespeeld als goed christen die haar medemens graag een helpende hand toesteekt.

Maar Lourens van den Akker valt het meeste op in deze voorstelling. Ook hij heeft een dubbelrol en laat daarin lenig spel en een uitgebreid palet aan emoties zien. Met subtiele aanpassingen van zijn mimiek is hij in eenzelfde scène zowel sympathieke beunhaas Pavel met geestig Pools-Fries accent als de zich onschendbaar wanende werkloze Gauke, die inwoont bij zijn moeder Tilly.

Uiteindelijk draait dit stuk niet om wie het precies gedaan heeft, maar legt het een beklemmend mechanisme bloot. ‘Ik steek mijn hand in het vuur voor iedereen in dit dorp! Jij niet?’, roept Lysbeth Welling als Tilly. Schrijver Kees Roorda toont hiermee treffend hoe emoties de overhand nemen als de veiligheid van een gemeenschap wordt bedreigd en hoe eenvoudig het vervolgens is om in onzekere tijden een buitenstaander aan te wijzen. De voorstelling krijgt hierdoor ondanks de speelse setting en vlotte dialogen ook iets grimmigs.

Foto: Saris & den Engelsman