Van achter komen een acteur en actrice op, ze haasten zich naar het podium. Ze zijn in het zwart gekleed. Er volgt een onduidelijk gearticuleerd gesprek, ik kan eruit opmaken dat de man boos is. De vrouw zegt: ‘Ik vind het geil als je zo praat.’ Hoezo? Wat is er opwindend aan onverstaanbaarheid? Een hoekige praktikabel blijkt een hotelbed te zijn. Juist wil ze zijn overhemd losknopen of roomservice brengt een bestelling waar het tweetal niet om heeft gevraagd. Een minuut later houdt de man van de roomservice hen gegijzeld.
Zo begint De verhoren door gezelschap Funktioneel Naakt. Dit gezelschap, gevestigd in Zoetermeer, is in 2014 opgericht door tekstschrijver en acteur Laurens de Groot. Hij schreef ook deze nieuwe tekst. De groep heeft als missie te zoeken naar de essentie ‘door alles weg te laten wat niet strikt noodzakelijk is om zo een maximaal beroep te doen op de verbeeldingskracht’. Dat klopt. De kostumering is essentieel zwart. Voorwerpen in de voorstelling, bijvoorbeeld het mes van de gijzelnemer of een videocamera, zijn van blank hout.
De vraag is of het werkt. De drie spelers van het gezelschap, naast De Groot actrice Truus de Boer en Remy van Keulen, bezitten niet het charisme waarop je hoopt als je naar toneel kijkt. Vooral Van Keulen blijft nagenoeg onverstaanbaar en kijkt alsmaar star naar de grond, waardoor hij zich afsluit voor het publiek. Er kleeft behoorlijk veel schools aan het spel met bestudeerde gebaren en tekort aan wat je noemt flow of bezieling.
Op zich is het stuk van De Groot interessant, hoewel ik heel sterk aan Pinter moest denken met werk als De huisbewaarder en vooral Ashes to Ashes. De gijzelnemer heeft een geheime missie en handelt vanuit een politieke organisatie, althans, zo lijkt het aanvankelijk. Maar gaandeweg blijkt hij een aangrijpende, persoonlijke reden te hebben. Ik zal verder niet uitweiden, anders is het verwijt van spoiler heel dichtbij.
Het gaat nu even over de vorm waarin Funktioneel Naakt speelt. Op zich is het abstraheringsverlangen goed te begrijpen: een stuk hout kan uitstekend dienst doen als mes, en het opmerkelijke is: het werkt ook erg goed. Er zitten sterke passages in het stuk, vooral als de gijzelnemer het treffende onderscheid maakt tussen de drie soorten mensen in de wereld: de doeners, zij die het slachtoffer zijn en degenen die toekijken. Zijn vraag aan het tweetal is: wie zijn jullie, waar staan jullie? Het gijzelingsdrama neemt geheimzinnige wendingen.
Dat zijn interessante vragen die gaandeweg de voorstelling steeds meer reliëf krijgen. Goed en kwaad lopen door elkaar, evenals slachtoffer en dader. Het slot is opeens verrassend, maar is net als het begin te snel gespeeld. In tekstueel opzicht is De verhoren niet helemaal geslaagd, omdat cruciale zaken te gejaagd gaan en andere momenten er weer een vreemde vertraging optreedt. Het grootste bezwaar blijft toch wel het spel dat, zeker in de dialogen, moeizaam is. Pas aan het einde komen er drie spannende monologen, en dan komt opeens de inspiratie te voorschijn. Jammer dat dat niet de hele tijd het geval is.
Foto: Rene Secreve
