Satire, psychologisch drama, komedie, tragedie: toneelschrijver Jeroen van den Berg laat alle denkbare toneelgenres toe in zijn nieuwe stuk De val, gespeeld door het Arnhemse gezelschap Keesen&Co. De ondertitel ‘Een komedie over succes’ klopt slechts ten dele: hoofdpersoon Sander Steenhuis, beroemd presentator van een veelbekeken talkshow, is gedoemd ten onder te gaan. Net als de held in een klassieke tragedie.

Zijn ondergang aan het slot krijgt in de eerste scène al een niet mis te verstane vooruitwijzing: op zijn racefiets komt hoofdrolspeler Reinout Bussemaker op. Zijn gezicht is bebloed. Ongeluk met de fiets. Hij gaat langs bij zijn ex-vrouw. De scène is nogal raadselachtig, feitelijk weet de toeschouwer nog helemaal niets aan het begin. Geleidelijk komt, langs omwegen, de voorstelling op gang. In de regie van Willibrord Keesen heeft De val de vorm van een wervelende, onstuimige mozaïek. Op de speelvloer zijn alle decorstukken aanwezig, verrijdbaar. Het aantal personages bedraagt meer dan twintig. Sander Steenhuis is de ‘anchorman’ van een niet nader genoemde vaderlandse omroep. Samen met vriend John bereikte hij grote hoogten met de talkshow, maar deze voortvarende tijden zijn niet duurzaam. Hij is de zelfgekroonde koning van Hilversum. Maar John gaat dood en in de mediawereld breken nieuwe tijden aan. Alles moet anders. Zijn nieuwe eindredacteur Timothy eist functioneringsgesprekken. Steenhuis verzet zich daartegen met de moed der wanhoop: hij klampt zich vast aan het vroegere old boys-netwerk.

De talkshows vormen het hoogtepunt van de voorstelling. Steenhuis is een geïnspireerd ondervrager die zijn gasten tot indringende antwoorden weet te verleiden. In deze scènes, met een soort fantastisch over de top-realisme gespeeld, komt de satire prachtig aan bod. Michiel Nooter als gast in verschillende dubbelrollen weet perfect het vaak zielloze geklets weer te geven; onderwerpen zoals consumptiegedrag als religie en het faillissement als essentieel onderdeel van ondernemerslust passeren de revue. Ondernemen, houdt Nooter alias trendwatcher Peter het televisiekijkende publiek voor, heeft alles te maken met zen en met het yin en yang van het zakelijke bestaan. Verrukkelijk!

Maar Sander Steenhuis moet zwaar boeten voor zijn roem. Een vijftienjarig meisje, dat vrijblijvend op sollicitatiegesprek kwam, verspreidt het bericht dat hij haar zedelijk heeft misbruikt. De Telegraaf-koppen liegen er niet om en Sanders wereld stort in elkaar. Hier komt de tragedie aan bod. Maar hier introduceert Van den Berg ook teveel zijlijnen, die het zicht op de echte tragedie ontnemen. Het minderjarige meisje Chantal is bevriend met Steenhuis’ verzwegen dochter Merel. Dat is net iets te ongeloofwaardig.

Aan het slot keert de voorstelling terug naar het begin, de cirkel is volmaakt: opnieuw bevindt Steenhuis zich in het huis van zijn ex met zijn bebloede hoofd. Terwijl ze over de voorbije liefde praten, komt hun dochter Merel binnen. Het lijkt of de verwikkelingen een nieuw begin nemen, terwijl de uitvoering voltooid is. De emoties worden Steenhuis noodlottig. Afgezien van de vele zijlijnen en omwegen die De val neemt, balanceert de voorstelling fraai tussen satire en drama in. Dat onevenwichtige heeft ook zijn charme. Heel langzaam zoomt de regie in op Reinout Bussemaker als de hoofdrolspeler. Eenmaal halverwege krijgt alles vaart, en krijgen de spelers greep op het drama. Dat laatste geldt trouwens ook voor de toeschouwer. Die krijgt steeds meer aandacht voor het kwalitatief hoogstaande spel van alle spelers van Keesen&Co. Zij geven stap voor stap aan De val een krachtige stem.

(foto: Ben van Duin)