De nieuwe voorstelling van amateurtheatergroep Toetssteen De Regels van Rutte begint onweerstaanbaar met een waterval aan excuses, sorry’s, verontschuldigingen, het spijt mij’s, mea culpa’s en erkenning van alle fouten die door de verschillende regeringen-Rutte zijn gemaakt. Een record aan sorry’s per video: het tekent Mark Rutte in al zijn ongrijpbare charme.

Erris van Ginkel, die het slimme script heeft geschreven en de regie zeer efficiënt heeft gedaan, heeft voor zijn stuk bijna geen decor – alleen wat televisieschermen – en maar vier acteurs nodig, twee mannen en twee vrouwen, alle vier gekleed in keurige, vlotte Rutte-pakken met open boord.

Harm Witteveen speelt Rutte maar ook de acteur die Rutte moet spelen. Hij oefent met ‘sorry’ zeggen. Het is in de ogen van de anderen nooit goed genoeg. Overtuigend zijn, maar toch afstandelijk, hoe flikt die echte Rutte dat toch telkens weer? In de loop van de avond gaat Witteveen steeds meer op Rutte lijken, qua postuur, qua gebaren, en dat hij niet die eeuwige grijns heeft maakt hem alleen maar overtuigender.

Carlo van Munster als Jan Hein, de vlotte speechschrijver van Rutte, probeert er achter te komen wat de regels van Rutte zijn door naar zijn verleden te gaan. Die regels betekenen vooral: houd je zo lang mogelijk op de vlakte en geef de mensen dan wat ze graag willen horen.

Linda Tordoir speelt de moeder van Rutte, een stokoude dame die in een verpleeghuis zit opgesloten. Zij heeft het recht haar zoon met al zijn fouten te confronteren. Had hij toch niet beter concertpianist kunnen worden? Maar daar had hij het talent niet voor, hij had het nooit verder gebracht dan pianoleraar. Zij brengt ook de overleden vader van Rutte en zijn jong gestorven broer Willem ter sprake. Van hen kreeg hij de opdracht iets te worden dat hij eigenlijk niet is. Misschien dat hij zich daardoor zo pretentieloos door de politiek heen weet te schmieren?

Natuurlijk is dit geen politiek vormingstoneel à la de jaren zeventig. We horen niet hoe onder Rutte de winsten van het bedrijfsleven alsmaar stegen en de mensen aan de onderkant het alsmaar slechter kregen. Harm Witteveen bluft zich met veel succes naar boven, ook tegen formidabele tegenstandsters als Rita Verdonk (Marieke Fransen) en ‘de heks’ Sigrid Kaag (idem), die sterker zijn dan hij en het toch steeds tegen hem afleggen.

Tegen wil en dank viert Rutte een feestje omdat hij op 2 augustus van dit jaar de langst zittende premier ever is en dus ook al die andere records op zijn rekening heeft: de meeste moties van wantrouwen, de meeste vertrekkende bewindslieden, de langste formatie ooit. Daar staat hij, aan het einde, misschien meer een leerling van PvdA’er Joop den Uyl dan van al die liberale voorgangers: ‘Letten jullie een beetje op elkaar?’

Het is misschien geen diepgravende analyse, maar wel (tot 18 september) een zeer amusante voorstelling in de traditie van Toetssteen, nog altijd een van onze allerbeste amateurgroepen.

Foto: Boy Hazes