Duo Vlamousse vroeg zich vorig jaar in hun voorstelling In den beginne ook af: waarom zouden zij, twee vrouwen, zonder aarzeling vader willen worden, maar geen moeder? In De Moedermonologen laten Jennifer Evenhuis en Renate Reijnders uiteenlopende vrouwen aan het woord over moederschap. Aangevuld door een gastactrice zorgen ze met verhalen uit verschillende perspectieven voor een brede reflectie op de zware rol van ‘moeder’, die de vinger op de zere plek legt.

Reijnders opent en zet de voorstelling direct op scherp met een vlammende spoken word op een voortstuwende beat van een vrouw die ‘de moedermatrix heeft gebroken’. Zij zag het niet zitten haar rol als protagonist voorgoed op te geven en de rest van haar leven dienend, verzorgend en tekortkomend door te brengen. ‘Trap er niet in.’ Ze is zo overtuigend dat ze een kleine shock veroorzaakt in de grote zaal van Amstelveen, die volgepakt zit met vrouwen voor wie het al veel te laat is: moeders.

De monologen zijn afwisselend grappig, scherp, gevoelig of een combinatie en werden geschreven door Evenhuis en Reijnders, maar ook door anderen: Claudia de Breij, Nadja Hüpscher en Stella Bergsma droegen teksten bij. Gedurende de tour worden ze aangevuld door een stevige poule van bekende gastactrices, waaronder Ilse Warringa en Margôt Ros. Regisseur Malou Gorter kreeg de uitdagende taak om die puzzel te leggen, waarvoor ze slimme vormkeuzes heeft gemaakt.

Op de première brengt cabaretière Nathalie Baartman als gastactrice haar eigen verhaal bijvoorbeeld als een soort voorwoord. In een monoloog over een vruchtbaarheidsbehandeling figureren de andere twee vrouwen in een wachtkamersituatie. Ook gemompeld commentaar, zoals ‘actrices nemen een slokje water, staat hier’, terwijl het drietal elkaar glazen overhandigt, geeft lucht en humor en maakt van de individuele bijdragen vakkundig één geheel.

Ze verplaatsen zich moeiteloos in uiteenlopende, mooi ingeleefde verhalen; moeders die het stiekem haten, die met moeite op de geboorteakte zijn gekomen of die hun kind delen met hun ex. Vrouwen die er talloze behandelingen voor over hadden, die het niet op tijd is gelukt, of de zwangerschap toch hebben afgebroken. De ironische Evenhuis en scherpe Reijnders brengen samen een horrorachtige kindermoordfantasie, die een heleboel grenzen overschrijdt – een van de hoogtepunten van de avond.

Helpend om deze monologen levensecht te maken, zijn geprojecteerde foto’s van moeders en dochters tussen de verhalen door. Ook een video waarin mensen op straat vertellen wat volgens hen een goede moeder is, werkt verhelderend. Veel antwoorden gaan over het áltijd klaarstaan voor je kind. Maar: net als de voorstelling bouwt de serie filmpjes toe naar troost. Jongeren verwachten vooral steun voor hun keuzes en een pragmatische vrouw zegt dat een goede moeder vooral moet kunnen loslaten.

De brede selectie zorgt ervoor dat ieder zich ergens in zal herkennen en bepaalde taboes worden opengebroken. Natuurlijk worden moeders niet naar huis gestuurd met het idee dat het allemaal alleen maar rottig is: uiteindelijk is het probleem natuurlijk niet het kind, maar de dienende rol van moeder, waar vrouwen onder lijden. Laat de vaders vooral meekomen – het stemt nieuwsgierig naar hoe verschillend zij het ouderschap ervaren.

Foto: Anne van Zantwijk