Het gebeurt niet vaak dat er een letterlijke theaterkrant te zien is, maar de makers van het Markttheater hebben er toch echt een gemaakt. In De Levende Krant wordt lokaal nieuws uit Amsterdam-Oost vertaald in muziek en sketches en midden op een plein opgevoerd. De buurtbewoners ‘lezen’ deze krant niet alleen, ze bepalen ook de pagina en kunnen er live op reageren.

Daarmee blaast het Markttheater nieuw leven in een oude vorm. Levende kranten dateren uit het Rusland en de Verenigde Staten van de jaren dertig, waarin ze gebruikt werden om het nieuws van de dag aansprekender te maken. De spelers van deze levende krant nemen ons nog verder mee in de geschiedenis, naar een Middeleeuws Amsterdam-Oost waar het dorpsplein de enige plek was waar de bewoners nieuwtjes konden opvangen. Fast forward naar 2021 en we zien hoe ingrijpend dat veranderd is: de spelers staan nu op een rijtje op hun mobieltjes te staren.

Die opening maakt direct duidelijk wat het belang van De Levende Krant is. Na een jaar binnenzitten en het wereldnieuws op schermen te volgen, is het een welkome afwisseling om samen te luisteren naar het nieuws uit de buurt. Nu eens geen berichten over formaties en vaccinaties, maar over de plannen van de gemeente om een straat om te bouwen of geruchten over een lokale celebrity die naar Marokko verhuist. En niet alleen op de bank, maar in een groep mensen die voor aanvang door Yorick Heerkens steeds aan elkaar voorgesteld wordt.

Muzikaal begeleid door Heerkens laten Annelotte van Aarst, Giovanni Brand en Amro Kasr het publiek een nieuwsbericht kiezen en spelen daar vervolgens een sketch over. Dat werkt het best als ze twee kanten van de medaille belichten en die met elkaar in conflict laten komen. Zo wekt de transformatie van de Nieuwe Eerste van Swindenstraat tot eenrichtingsverkeer de woede op van een lokale ondernemer (Giovanni Brand), die vreest dat zijn klanten de weg naar zijn winkel niet meer zullen vinden.

Daarnaast blijkt het veel moeilijker voor een verliefd stel om te daten met zo’n weg, zo horen we in een duet tussen Yorick Heerkens en Annelotte van Aarst. De andere kant van het verhaal – eenrichtingverkeer betekent minder auto’s en meer ruimte voor groen – wordt verteld door een wat elitair GroenLinks-raadslid (Amro Kasr), maar ook door een van de toeschouwers die gevraagd wordt naar zijn mening. Maar niet iedereen is het met hem eens. Niets meer doen aan die straat, vindt zijn buurvrouw, Amsterdam is al groen genoeg.

Die dynamiek – een sketch of lied en vervolgens de input van het publiek – komt minder sterk uit de verf bij een headline over preventief fouilleren. Uit de reacties van een overwegend wit publiek blijkt sympathie voor de poging om wapengeweld te bestrijden, maar over het gevaar van etnisch profileren is minder begrip. De Levende Krant biedt hier ook weinig tegengeluid. In de sketches is preventief fouilleren vooral een hinder voor een witte acteur, maar de consequenties voor personen van kleur blijven onderbelicht. Een fictieve Femke Halsema wordt even geconfronteerd met haar eigen hypocrisie – steun voor Black Lives Matter, maar ook voor deze beslissing– maar dat is niet waar de kracht van dit concept in schuilt.

De Levende Krant wordt namelijk echt interessant wanneer het de menselijke gevolgen van grote, vaak abstract klinkende beslissingen concreet maakt. Een mooi klinkend voornemen voor een groenere straat blijkt funest te zijn voor iemands werk of liefdesleven, en zelfs de persoonlijke beslissing van boer Ayoub om te emigreren heeft gevolgen voor een trouwe Instagram-fan. De joligheid en de korte duur van de voorstelling maken het soms lastig om de nieuwsberichten verder te ontleden en de meer grimmige kanten aan te raken, maar de spelers en makers van het Markttheater slagen erin om nieuws weer toegankelijker en invoelbaar te maken. Reden genoeg voor meer oplages.

Foto: Azouz