Stand-upper Tim Hartog studeerde in 2010 af van de Koningstheateracademie en stond in 2015 in de finale van het Leids Cabaret Festival. Schadevrije jaren is zijn tweede voorstelling, maar de eerste waarmee hij het land in gaat. (meer…)
Het zou toch prachtig zijn als je, wanneer je even je hand op iemands hoofd legt, kan voelen wat daar allemaal in omgaat. In zijn nieuwste voorstelling onderzoekt Thomas Smith hoe ons verstand werkt. Of niet werkt. Hij verbaast zich over het feit dat één negatieve opmerking alle positieve feedback voor zijn gevoel teniet kan doen, terwijl je hem aan de andere kant vrijwel niet gelukkiger krijgt dan wanneer een vrouw tegen hem zegt dat hij hard heeft gewerkt.
Ook verbaast hij zich over onze drang naar slecht eten. Immers, wat is er nou aantrekkelijker dan de bontgekleurde groente- en fruitafdeling, terwijl het gemiddelde snackbarmenu met zijn verschillende kleuren beige nou niet echt een lust voor het oog is. Het meest echter verwondert hij zich over hoe het brein van anderen werkt. Hoe kan het dat de zaal weinig tot geen reactie geeft bij een minutenlang verhaal over kinderen die doodgaan van de honger, terwijl er iemand geschrokken ‘Oh!’ roept als hij mimet dat hij een cavia doodtrapt. Hoe is het mogelijk dat zelfs na jaren evolutie onze oerinstincten het nog zo vaak winnen van ons verstand?
Smith is charmant en daardoor sterk in zijn interactie met zijn publiek. Al kostte hem dat in Utrecht wel wat moeite. De reactie die hij wilde bleef op sommige momenten uit, al wist hij daar steeds een mooie draai aan te geven. Wellicht dat hier zijn Vlaamse accent hem parten speelde, maar dat leek uiteindelijk een kwestie van wennen. Toen er halverwege de voorstelling iemand uit het publiek opstond om even te gaan plassen, besloot hij samen met zijn publiek om gewoon even te wachten, en kreeg hij zelfs een heer op de eerste rij zover even met hem over het podium te huppelen.
Met een flinke dosis zelfspot, gezond relativeringsvermogen en zijn onweerstaanbare Vlaamse charme slaagde Thomas er in deze zaal vol stugge Hollanders te ontdooien. Als (vrouwelijke) recensent geef ik hem dan ook graag zijn zelfbenoemde favoriete compliment mee: Thomas, je hebt hard gewerkt! Aan het einde van de voorstelling laat hij ook nog even zien dat hij nu daadwerkelijk in zijn ‘jaren van verstand zit’. Hij heeft zijn oergevoelens lang genoeg weten te temmen om zichzelf een nieuwe vaardigheid aan te leren: hij heeft zichzelf piano leren spelen. Met een aantal eigen (tekstloze) composities laat hij dan uiteindelijk bij het publiek toch het gevoel het nog even winnen van het verstand.
Foto: Elisa Hulstaert
Je bent terug, hoera! Mooie recensie :)
Thomas Smith zoekt de weg in zijn verstand
De psychologen zijn het er grotendeels over eens dat het niet handig is dat mensen elkaar onder alle omstandigheden de waarheid zeggen. Niet iedereen denkt daar zo over, deze puristen beroepen zich op het bijbelse begrip ‘je mag toch niet liegen’. Het bekende leugentje om bestwil is aan hen niet besteed. Aan het begin van de voorstelling ‘Het Jaar van Verstand’ van Thomas Smith in De Kring moest ik even denken aan een gesprek dat ik lang geleden had met een boer in een ontwikkelingsland.
Hij drukte me op het hart dat het niet mogelijk is om altijd de waarheid te vertellen. ‘Wat als een mij onbekende politieagent komt informeren waar onze geestelijk leidsman uithangt? Als ik dat aan die agent vertel, breng ik hem misschien wel in gevaar, en dus is het beter en vooral veiliger om met het hoofd ‘nee’ te schudden. Het is onmiskenbaar waar dat wat je vertelt aan een ander grote- en onvoorspelbare gevolgen hebben, of het nu om de waarheid of een leugen handelt. Thomas Smith mag echter graag fantaseren over een vorm van handoplegging waarbij je kunt aflezen wat er onder die hersenpan schuilgaat. Mel Gibson heeft eens een film gemaakt over een man die plotseling kon horen wat vrouwen denken. Hij werd er niet bepaald gelukkiger van, maar dat kwam vooral door dat zwakke, voorspelbare script. Thomas Smith gaat met zijn publiek op zoek naar de werking van het verstand en komt daarbij tot bijzondere bevindingen. Hij schetst hoe één negatieve opmerking alle positieve reacties voor zijn gevoel in een klap neutraliseert. Maar wanneer een vrouw tegen hem zegt dat hij hard heeft gewerkt, kan hij zijn geluk niet op.
In die redenatie kon ik hem niet volgen. Waarom is hard werken per definitie een compliment waard? Het gaat er vooral om voor welk doel je die energie aanwendt. Mensen die ter nagedachtenis aan een dierbare overledene een helse fietstocht ondernemen leveren voor hun doen ongetwijfeld een sportieve prestatie van formaat, maar was het niet veel zinvoller geweest indien deze eenzame fietser zijn energie had gebruikt om bijvoorbeeld de zolder van een eenzame bejaarde op- of uit te ruimen? Indien Thomas mijn hersenpan had gelicht, was hij op dat moment slechts tot de bevinding gekomen dat daar een overheersende gedachte had postgevat: Zal ‘Het jaar van Verstand’ net zo onderhoudend zijn als ‘LALALA LOVE’ van Janne Schra een dag eerder in De Kring. De slotconclusie zal hem waarschijnlijk niet bevallen. Amusant was Thomas op gezette tijden zeker. Het is inderdaad vreemd waarom veel mensen liever aanvallen op een verschrompelde fricadel dan op al die bontgekleurde AGF-lekkernijen waar een supermarktbezoeker als eerste tegenaan loopt.
De wereld der psychologie leert echter dat de mens zich van nature aangetrokken voelt tot alles wat slecht voor hem is. Op charmante- en innemende wijze weet hij zijn toehoorders bij al die overpeinzingen te betrekken. Het item met de piano is helaas niet goed uitgewerkt. Het muziekmeubelstuk dingt vanuit een van de hoeken op het podium constant naar de gunsten van de charmante woordkunstenaar die daar lange tijd niet op ingaat. Pas tegen het slot krijgt het publiek antwoord op de knellende vraag ‘Gaat die man nou nog een keer spelen of niet?’. Dat slotspel komt niet goed uit de verf, en daarmee doet Smith al zijn harde geploeter toch enigszins te niet. Daar was wat meer ‘verstand’ van en vooral meer gevoel voor theater welkom geweest.