Het is al sinds mensenheugenis een thema in de literatuur en kunsten: een man trekt ten strijde met achterlating van geliefde en familie. De heldendaden van de man in kwestie worden bezongen, het leed en gemis van de achterblijvers blijkt vaak onderbelicht. In het theatrale concert De achterblijvers brengt Domestica Rotterdam daar verandering in.

Het toneelbeeld van De achterblijvers is eenvoudig, maar doeltreffend. Op het toneel zit het tienkoppige Domestica Rotterdam. Aan weerszijden van het orkest staan stoelen en lampen. Links zit bariton Henk Neven, met naast zich een helm, soldatenlaarzen en -jas. Rechts zit mezzosopraan Marjolein Niels, met een warme jas en papieren in haar hand. Op de muur van de Laurenskerk in Rotterdam verschijnen projecties die de scènes ‘framen’; Penelope, De Geliefden, De Moeder.

De voorstelling is een collage van teksten van Sándor Márai (Vrede op Ithaca), Anna Enquist (De Thuiskomst) en Arthur Stockwin (Een leven in brieven) en muziek en aria’s van barokcomponisen als Händel, Purcell en Monteverdi. Het vormt een wonderwel compleet aanvoelend geheel van scènes rond hetzelfde thema: Henk Neven is nu weer Odysseus, die deelneemt aan een in zijn ogen zinloze oorlog terwijl Marjolein Niels als Penelope thuis naar hem verlangt, dan weer is hij een soldaat die vanuit de gruwelijkheden van de loopgraven van WOI brieven schrijft naar zijn verlangende geliefde.

De soldaat verklankt zijn leed met het ijzingwekkende ‘Cold Song’ uit King Arthur en samen bezingen de geliefden hun gemis in ‘Son nata a lagrimar’ uit Händels Giulio Cesare. Het collage is goed doordacht en uitstekend opgebouwd: je kunt je na het concert amper nog voorstellen dat deze muziek oorspronkelijk in een geheel andere context thuishoorde.

De musici van Domestica Rotterdam – stuk voor stuk tevens musici in het Rotterdams Philharmonisch Orkest – spelen onder leiding van Wim Steinmann uitstekend, vol precisie en tegelijkertijd met de nodige dynamiek en levendigheid.

Henk Neven bewees tijdens dit concert waarom hij als Nederlandse bariton een glansrijke internationale carrière heeft: zijn klank was warm, zijn dictie uitzonderlijk glashelder en zijn vertolking doorleefd en dramatisch volledig overtuigend. Zijn vertolking van ‘Revenge Timotheus cries’ boezemde angst én kippenvel in, terwijl zijn bijdrage aan ‘Son nata a lagrimar’ ontroerde.

Marjolein Niels leverde als actrice een eveneens volledig overtuigende prestatie, maar zong soms een beetje tegen de toon aan, wat in de langzame aria’s (‘Music for a while’ van Purcell en ‘Si dolce è ‘l tormento’ van Monteverdi) voor een extra lamentatief effect zorgde, maar in de aria’s met flinke coloraturenreeksen (‘Svegliatevi nel core’ uit Händels Giulio Cesare) een beetje rommelig klonk.

Het is te hopen dat er meer voorstellingen van De achterblijvers gepland staan na deze eenmalige speelbeurt tijdens Operadagen Rotterdam, want dit is zo’n voorstelling die iedere theater- en muziekliefhebber zou moeten zien.

Foto: Hélène van Domburg