Frank (Jeroen Konings) is de schepper van het universum met daarin de wereld. In die wereld laat hij bomen groeien, vissen zwemmen en vogels vliegen. En hij schept de mens. Op de achtste dag, zo vertelt hij, voegt hij bovendien het geweten toe aan zijn schepping. Het gaat hem voor de wind, totdat het privéleven van onze schepper in het geding komt. Een vrouw komt in zijn leven, onoplettendheid ten opzichte van zijn creatie maakt zich van hem meester en hij laat de wereld met alles daarin en daaromheen verslonzen. Net als zijn schepping vertoont ook zijn relatie al snel barstjes en laat ook zijn liefde Laura hem in de steek.

Het uitgangspunt voor de voorstelling Dagen van Studio Gebroed (Jeroen en Martijn Konings) is veelbelovend. Dit kan een geëngageerde, poëtische voorstelling worden. De uitvoering valt echter flink tegen. De tekst van Jeroen Konings is te groots, te pretentieus. De taal is wollig en slaat door het lang uitblijven van helderheid nergens op terug. De toon is zonder uitzondering bloedserieus en er is nergens ruimte ingebouwd voor rust of een tegenkleur. Eenvoud wordt consequent geschuwd. Heldere taal in een duidelijke situatie kan als kapstok dienen voor geabstraheerde zinsconstructies. Hier is van die kapstok geen sprake en komt de bij vlagen mooie tekst nergens tot zijn recht, en probeert het publiek tevergeefs niet kopje onder te gaan in hyperbolen, stijlfiguren en bloemrijke zinsconstructies.

Alleen het toneelbeeld in de Heus, dat als leegstaande veevoederfabriek de perfecte entourage voor de voorstelling is, doet de harten sneller kloppen. In het decor van vormgever Simon Haen kan alles uit het niets bewegen. Bomen schieten uit de grond, vogels vallen uit de lucht, lampen zwieren ineens in het rond, kastjes gaan zomaar open en dicht. Alles wat er staat – en dat is een hoop – kan iets wat je niet verwacht. Hierin proef je plezier, creativiteit en vakmanschap. Bovendien symboliseert dit een creatie waarover de controle totaal verloren is, die zich afzet van regels, logica en verwachtingen van haar schepper. Maar hoeveel mogelijkheden tot spel dit decor ook biedt, Studio Gebroed buit ook dit niet uit.

De tekst die de makers opgevoerd wilden hebben, zal ongetwijfeld veel lagen en verwijzingen hebben. Maar de geconstrueerde taal wordt met zo weinig relativering gebracht dat elke betekenis vervliegt. Het lijkt erop dat de acteur meer bezig is met de woorden in de goede volgorde uit zijn mond te krijgen dan dat hij daar spelintenties aan verbindt of zich verhoudt tot de inhoud, de ruimte of zijn publiek. Al die afstand creëert ook bij het publiek een passiviteit. Het personage kan zich nog zo druk maken over de snelheid van de moderne tijd of de desinteresse van de mens, wij voelen ons allang buitengesloten. En dat terwijl ik eigenlijk niks liever wil dan me boos maken over van alles en nog wat.

Met flink wat vaag taalgebruik overboord en een helder, regelmatig terugkerend hier en nu zou dit, alleen al om het fantastische decor, een aardige voorstelling kunnen worden die bovendien vanuit een origineel uitgangspunt de mens en de wereld benadert.

Foto: Karin Jonkers