Voor Conversations Out Of Place liet de Kroatische Ivana Müller zich inspireren door de Conte Philosophique. Dit achttiende-eeuws literaire genre gebruikt het reisverhaal om in steeds andere situaties dezelfde (filosofische) vragen te stellen. Zo gaat Müller in haar licht absurdistische voorstelling op zoek naar het ecologische bestaansrecht van de mens.
Decor is een bos op een niet nader gespecificeerde plek, waarin vier toeristen in slow motion rondwandelen, kruipen en zitten. Het is alsof ze de tijd fysiek proberen te vertragen. Ze zijn verdwaald en zoeken de weg. Maar terwijl dagen, weken, maanden en ten slotte jaren verstrijken, stellen ze steeds meer vragen die steeds minder gaan over het vinden van de weg: is het erg als wij verdwijnen? Kan de natuur ook zonder ons overleven? Is het belangrijk dat wij herinnerd worden? En is het positief als wij iets achterlaten op deze aarde na ons heengaan?
Müller gebruikt de apocalyptische situatie waarin zij haar protagonisten heeft geplaatst als aanleiding om die vragen te stellen. Daarmee worden die steeds urgenter, maar met het verstrijken van de tijd doen ze er tegelijkertijd steeds minder toe. Zelfs de tijd zelf lijkt hoe langer hoe onbelangrijker: terwijl tijdsaanduidingen worden geprojecteerd, vragen de toeristen zich af of ze hier al jaren of dagen zijn. Om te concluderen dat het niet uitmaakt. Of ja, halverwege verdwijnt groepsgenoot Clara. Maar hoe lang was dat ook alweer geleden? Niemand die het weet.
Mooi is de referentie naar de Romantiek en de wandelaar die daar te midden van de mist uitkijkt over het dal. Ze zijn alleen, en hoewel misschien ontsnapt aan de dagelijkse werkelijkheid, kunnen ze tegelijkertijd niet weg uit hun huidige situatie. Het is een grillige fabel die hier wordt verteld, waarin romantische thema’s als verval, het einde en eenzaamheid via die referenties hun weg vinden.
Zo ontstaat een metafoor over de zin van het bestaan van de mensheid en de bijdrage van de mens aan de leefbaarheid van de aarde. Dat is een spannend concept, maar de uitwerking is oersaai. Dat komt vooral doordat de dramaturgie zich niet echt opent naar het publiek, wat zonde is voor een voorstelling met zo’n rijke inhoud. Vijf kwartier kijken en luisteren naar traag bewegende mensen die tamelijk onsamenhangende gesprekken voeren is een lange zit.
Toch heeft het ook wel weer wat: net zoals de mensen op het podium, ga je je afvragen wat deze mensen hier eigenlijk doen. Waarom zijn ze hier? Wat willen ze ons vertellen? En met welk doel? En hoeveel tijd is er eigenlijk al verstreken? Dat maakt Conversations Out Of Place een voorstelling met een rijk palet aan thema’s, dat niet tot haar recht komt in relatie tot het publiek.
Foto: Bernhard Müller
