Ze praten met één stem, in ieder geval bij het begin van hun voorstelling Close to Harmony. De ‘check-in’ noemen de zussen Joske, Annelie en Marthe Koning dat harmonieuze begin. Teksten rollen uit drie monden tegelijk: ‘Kijk zoveel gezichten in de zaal, wat veel gekleurde kleding.’ En ook: ‘Ik ben zelf verantwoordelijk voor mijn gevoel.’

Harmonie blijkt gaandeweg een kwetsbaar laagje, de eensgezindheid staat onder druk. Dat tekent zich al snel af in deze muzikale performance. Eendracht maakt in dit dartele, a capella gezongen stuk plaats voor uitgesproken stemmen van zelfbewuste vrouwen met een eigen identiteit en een eigen kijk op het leven. Maar zo blijkt na een gezongen én fysieke strijd van een dik uur, het onderlinge respect is onverminderd groot. De drie hebben elkaar nodig, ze willen elkaar nodig hebben. ‘Check-out’.

Close to Harmony is de nieuwe, bijzonder fysieke voorstelling van Collectief King Sisters. King Sisters? Dat was toch een Amerikaanse vocale groep met drie, vier, af en toe zelfs zes zingende zussen die nummers brachten uit het bigbandrepertoire, zo ergens halverwege de vorige eeuw? Ook. Maar de King Sisters van vandaag de dag zijn de drie zussen Joske, Annelie en Marthe Koning. De eerste is actrice, de tweede zangeres en de derde performancekunstenaar. De voorstelling Close to Harmony biedt de drie alle ruimte om te laten zien waarin ze uitblinken.

De zussen schelen steeds 3,5 jaar in leeftijd. Ze zijn thuis opgegroeid met minimal music, jazz en hedendaags gecomponeerde muziek. Ze zijn liefhebber van muziek van Nina Hagen, Laurie Anderson, Joni Mitchell, Nina Simone en het abstracte werk van hun grote voorbeeld: de Amerikaanse componist, vocalist en performer Meredith Monk.

Die liefde voor hedendaags gecomponeerd is het fundament voor de voorstellingen van het collectief. De geschoolde stemmen, wat passen die goed bij elkaar, brengen een vloed aan klanken; ‘fra, fra , froe’, klassiek, hedendaags vocaal. Maar de drie zijn veel meer dan vocalisten, verwacht geen vocaal concert. Ze acteren, spelen, dansen, maken spektakel, gekte en een vleugje slapstick. Daardoor staan er innemende, warme, herkenbare vrouwen op de vloer met wie het publiek een band kan opbouwen.

Aanraking is een thema in Close to Harmony. Lichamelijk en geestelijk. Maar het gaat net zo vaak over bevrijding. In een van de eerste scènes zijn de drie innig verstrengeld. Handen op elkaars rug, hoofden op elkaars schouder. Ze zingen, ze bewegen in cirkels, staand, dan een buiging door de knieën. Een enkele keer gaat het hoofd van een van hen omhoog, maar dat blijkt niet de bedoeling te zijn: terug in het gareel.

Een knellende band, daar moet je uit ontsnappen. De drie draaien steeds sneller in het rond, strekken de armen, houden elkaars handen nog vast, maar de afstand wordt steeds groter. Ook de stemmen gaan een eigen weg. Het onvermijdelijke gebeurt, ze laten elkaar los, tonen hun individualiteit.

Meerdere kanten van de vrouw komen voorbij, ook uiteenlopende klankkleuren van de stem zijn hoorbaar. Of dat uitvergrotingen van karakters van de zussen zijn? Mogelijk, maar de personages op de vloer kunnen ook universeler geïnterpreteerd worden. Er wordt geschreeuwd, gegild, gefluisterd, geschraapt, gezucht, geademd, klank na klank uitgestoten: ‘Yes…hop, hop, hup, hup, hup…’

Een van de performers mediteert in alle rust, de ander joelt en huppelt in het rond in een grote, rode opblaasbare broek. In monologen en gesprekken klinkt twijfel, angst, boosheid, de emoties vliegen alle kanten op, intieme voorkeuren worden besproken.

Ook in hun kleding onderscheiden de drie vrouwen zich alsmaar meer. Waar ze in het begin dezelfde donkere shirts dragen, daar heeft aan het eind ieder een eigen outfit.

Boven de vloer hangen linten, veel linten. Daar trekken de drie zussen aan, ze verplaatsen ze en ze veranderen de vorm voortdurend. Die linten leveren een intrigerend beeld op, maar er zit vooral veel symboliek in. In linten kun je verstrikt raken, soms lijken ze op een onwarbaar web. De linten verbinden, dan weer brengen ze een scheiding aan tussen de zussen of houden ze gevangen. Aan het eind van de voorstelling hangen de linten naar beneden in een cirkel. De rust lijkt teruggekeerd.

Close to Harmony biedt de drie zussen alle mogelijkheden om hun veelzijdigheid te tonen met hun heldere stemmen en het bereik daarvan. Dat boeit, van begin tot eind. Niet alleen vanwege zang en spel, maar ook vanwege het artistieke concept. De zussen vertellen op een speelse wijze een verhaal over identiteit en autonomie en dat doen ze beeldend en zeer geloofwaardig. Ze willen gezien worden, gewoon zoals ze zijn.

Tijdens de voorstelling lijken de scènes puzzelstukjes, zo ontwarbaar als de linten aan het plafond. En wat gebeurt er veel tussen de drie. Maar na het applaus, terugkijkend op de performance, zijn het verhaal en de opbouw eigenlijk superduidelijk, net zo helder als de fraaie stemmen van Joske, Annelie en Marthe Koning.

Foto: Sofie Knijff