De Zuid-Afrikaanse danseres en choreografe Dada Masilo wint de eerste Prins Claus Next Generation Prijs. Met de nieuwe onderscheiding wil het Prins Claus Fonds artistieke initiatieven belonen die positief bijdragen aan het perspectief en leven van jongeren. Masilo krijgt de prijs voor haar herinterpretatie van klassieke balletten. (meer…)
‘Hoe val je onopvallend op?’ Die zin uit de muziektheatervoorstelling Claus! typeert de hoofdpersoon. In 2009 speelde de productie in het bijzijn van de toenmalige Koningin Beatrix en na de première stond de foto met haar in tranen in alle dagbladen. Ook zes jaar na dato weet de voorstelling je met spel, dans, muziek, vertellers en filmbeelden weer nieuwsgierig te maken naar de man achter de prins.
In het persbericht schrijft regisseur John Leerdam: ‘Leer van elkaar en de diverse culturen die ons land rijk is. In plaats van er bang voor te zijn, is het goed elkaar op te blijven zoeken. Dat is waar Prins Claus voor stond.’ Dat thema is anno 2016 natuurlijk niet minder actueel en de hoofdpersoon komt sterk over het voetlicht, als een man die cultuurverschillen overbrugt. Vooral zijn visie op ontwikkelingshulp loopt als een rode draad door de voorstelling. ‘We moeten niet proberen ons cultuurpatroon op te leggen. Je ontwikkelt de ander niet, de ander ontwikkelt zichzelf.’
Hij voelde zich sterk betrokkenheid bij ijkpunten zoals de onafhankelijkheid van Suriname, wat hem tot een graag geziene gast maakte aan de andere kant van de oceaan. Ook de situatie rond de Molukken, opnieuw actueel, krijgt aandacht: ‘Wij moeten jullie geld niet’, roept een man woedend naar de zaal. ‘Nog steeds willen jullie ons opvoeden.’
Thom Hoffman speelt de rol van Claus ingetogen en suggereert op een subtiele manier een rijk innerlijk leven. Dat doet hij heel knap en goed getimed, met kleine veranderingen in zijn mimiek, een stilte of hapering in een gesprek. Claus, met herkenbaar Duits accent, komt naar voren als een vooruitstrevende, intelligente man. Hij wil het over werkelijke en wezenlijke dingen hebben. Maar voelt zich opgesloten in ‘een gouden huis met porseleinen poppen’.
In de stijl van documentair totaaltheater, met spel, dans, muziek, vertellers en filmbeelden blikt Claus! terug op het leven van de prins. Links op het toneel de muzikanten die mooie composities van Harto Soemodihardjo spelen. Rechts drie vertellers op hoge krukken, waaronder Maartje van Weegen die over zijn tijd als diplomaat in Afrika vertelt. In het midden zit een 25-tal zangers en spelers onder een groot beeldscherm waarop documentaire filmbeelden van de koninklijke familie voorbijtrekken. We zien een verliefde Claus en Beatrix tussen de rookbommen en krakersrellen tijdens hun huwelijk in Amsterdam. Kopstukken als Job Cohen, Roger van Boxtel en Noraly Beyer lezen poëtische teksten van Goethe voor of spelen scènes uit het leven van Claus. Een groot aantal dansers en zangers treedt af en aan en maakt het tot een emotioneel zinderende voorstelling.
Toch rijst de vraag: waarom nu? Dat Claus! ondanks alles een beetje gedateerd lijkt, heeft te maken met scènes in de sfeer van een soort uitvaartdienst. De zwarte kleding van veel spelers en musici, de emotionerende woorden en gedragen muziek wekken die associatie. Dit vraagt om een update waardoor de voorstelling ook in 2016 weer helemaal tot zijn recht komt.
Foto: Jean van Lingen
