Alles in het Royal Theater (1938) ademt nog klassieke allure: de beroemde muurschilderingen van Aldo van Eyck, het rode pluche, de sluierlampjes, de weldadige beenruimte en het gigantische bioscoopscherm. De monumentale bioscoop aan het Stationsplein in Heerlen, naar een ontwerp van architect Frits Peutz, wordt niet voor niets ‘het Tuschinski van het Zuiden’ genoemd. Na 75 jaar kwam echter toch een eind aan deze fameuze cinema van een voormalige kermisexploitant. Nu zoekt de gemeente Heerlen met het lokale filmtheater een herbestemming voor dit architectonisch juweel.
Onderwijl blaast Het Laagland deze week, tijdens festival Cultura Nova 2021, alvast leven in de roemruchte historie. Tijdens de locatievoorstelling Cinema Royal gidst een bont gezelschap het publiek (vanaf 10 jaar) langs alle hoeken en gaten van de bioscoop en langs evenzoveel verhalen. Van de geheime deuren in de kelder tot de projectorruimte in de nok, overal spelen acteurs scherp uitvergrote scènes. Het personeel grijpt iedere kans aan om even weg te dromen als hoofdrolspeler van een filmklassieker. Van Grease tot Titanic en van Harry Potter tot Superman Returns.
De regisseurs Inez Derksen en Annelies van Wieringen hebben een grote groep acteurs klaargestoomd voor de in scène gezette rondleidingen. Even is het wennen dat het spelniveau daarbij van speler tot speler kan verschillen. Er zitten professionele acteerkanonnen tussen zoals Kiki van Aubel alsook beginners van het Vista College Heerlen. Naast net afgestudeerde acteurs en jeugdig talent van Theaterwerkplaats Jong Laagland is ook de top van het amateurtheater present. Soms schmiert iemand iets te vet-komisch over de planken. Maar eenmaal gewend, zorgt die heterogene groep, met heerlijke flarden Limburgs dialect, juist ook voor charme én een extra laag. Want ook onder bioscooppersoneel van alle leeftijden heb je gewiekste en dromerige ouvreuses, sullige en slimme schoonmakers, bedeesde nieuwkomers en krachten die met het meubilair zijn vergroeid.
De twintig performers zijn bovendien goed op elkaar ingespeeld, halen het beste in elkaar naar boven en spelen echt in het moment. Zo leidt Bas Opgenoorth ons groepje, langs alle krochten en verscholen anekdotes, zoals over de filmkeuring door de pastoor. De tiener toont zich volkomen op zijn gemak en gevat in zijn rol als servicemedewerker.
De bekroonde Sittardse jeugdboekenschrijver Benny Lindelauf (o.m. Woutertje Pieterse Prijs 2021) modelleerde een raamwerk rond een gemolesteerde filmtape, een brute directeur en zenuwachtig personeel naar ervaringen van bezoekers en werknemers van vroeger. Eerder bewees hij met het succesvolle Zujerleech (2015) en het prachtige Kanonnenvoer (2020) een goede pen te hebben voor Het Laagland.
Ook nu mengt hij mooie anekdotes over Royalisten met komische filmpersonages en dito dromen. De pauzescène in de foyer, met een nukkige Betty (Kiki van Aubel) die denkt dat iedereen haar jubileum is vergeten, eindigt swingend in een feel-good fragment uit een musicaldansfilm. En in de kelder ontpopt een lekkage zich tot perfect decor voor een romantische herbeleving van de romantiek uit Titanic. Maar dan met twee heren, een kleine hint naar het gender & diversiteitsthema van dit Laagland-seizoen. Ondertussen horen we ook nog hoe hier verzetsmensen tijdens de oorlog zaten ondergedoken.
Wat begon met twee giebelende grieten, klaar voor de zondagse filmmarathon, eindigt met een vette knipoog naar Grease (1978), op het podium waar ooit actrice en zangeres Marlène Dietrich haar benen de lucht in wierp. En dan is er ook nog een rolletje weggelegd voor de lenige bezoeker.
Het Laagland zet met Cinema Royal tijdens festival Cultura Nova een fraaie spotlight op de oude luister van dit Royal Theater. Een avondwandelingetje door het Heerlense Maankwartier van kunstenaar en ontwerper Michel Huisman (alias ‘de vader van de maan’) maakt het bezoek compleet.
Foto: Joost Milde
