Op 11 december 1964 huurt Sam Cooke een kamer in een motel. In een café heeft hij een vrouw opgescharreld die hij meeneemt naar zijn kamer. Niet veel later slaat de vrouw op de vlucht na een poging van verkrachting door de soulzanger. Als hij haar achtervolgt, schiet de moteleigenares hem neer. Cooke overlijdt op 33-jarige leeftijd.

Dat is althans de officiële lezing. De ware toedracht omtrent de dood van de soullegende is vijftig jaar later nog altijd onbekend. Volgens vrienden van Sam Cooke was er van aanranding geen sprake; de vrouw in kwestie zou ervandoor zijn gegaan met Cooke’s portemonnee.

Theater Pavlov kiest in zijn debuutvoorstelling A change is gonna come voor een van de twee opties. Dat is niet de enige keuze die de groep maakt: hoofdpersoon is hier niet Sam Cooke zelf, maar de vrouw die hij meenam naar zijn motelkamer.

Die vrouw heet Elisa Boyer. Aan de hand van exacte data vertellen Ralph Kooijman, Willem Voogd en Steven Joles haar levensloop tot de fatale avond. Dat doen zij met weinig middelen (grote hangende lampen en vintage microfoons), maar met een grote vertelkracht. De drie kennen elkaar van de Toneelacademie Maastricht en zijn goed op elkaar ingespeeld. Dat resulteert in een muzikale voorstelling met veel vaart, schwung en charme.

A change is gonna come lijkt biografisch muziektheater, maar is vooral een fictief verhaal met waargebeurde elementen. Dankzij de nauwkeurige datering krijgt de voorstelling een documentair karakter.

Ralph Kooijman en Willem Voogd schreven een levendige tekst waarin  de blanke Boyer gevolgd wordt vanaf haar geboorte tot aan het noodlottige incident.

Haar geschiedenis wordt door de jonge spelers vervlochten met hits uit het repertoire van Sam Cooke. De functie van die gekozen songs varieert. Soms is er sprake van een-op-een commentaar of zijn de liedjes niet veel meer dan sfeermakers (Gershwins Summertime), op andere moment geven ze juist extra reliëf en verdieping aan het verhaal.

Muzikaal wordt het trio bijgestaan door Thijs Borsten achter de vleugel en gitarist Sander Hop, die de sfeer van het spel van Cooke’s vaste begeleider Bobby Womack goed pakt. Het mengsel van jazz, blues, pop en soul geeft de voorstelling een passend muzikaal kader. Vocaal zijn de drie acteurs het sterkst in hun samenzang. Hun stemmen harmoniëren fraai en doen denken aan oude vocale groepen als The Drifters en The Coasters.

De levensloop van Elisa Boyer is geen rozengeur- en maneschijnverhaal. Het is vooral een strijd om te overleven en een zoektocht naar een beter leven. Een leven van hoop.

Daarmee loopt haar geschiedenis parallel met de strijd voor gelijke burgerrechten voor de zwarte bevolking in de Verenigde Staten. In de voorstelling wordt die strijd belichaamd door de zwarte Dale Campbell, met wie Boyer, zelf blank, een relatie kreeg. De racistische reacties van haar omgeving op hun relatie en zijn pijnlijke relaas over rassenscheiding in het openbaar vervoer geven liedjes als Wonderful world en Chain gang meer diepgang dan wanneer je ze anno 2014 hoort langskomen op de radio.

Sam Cooke geldt als pionier voor de soulmuziek. Als eerste wist hij gospel, jazz en pop te combineren. Daarmee verbindt hij in feite zwarte en blanke muziek én gaf hij de zwarte bevolking hoop op gelijkheid. In A change is gonna come draait het uiteindelijk om die hoop. Dat doen de heren van Theater Pavlov onnadrukkelijk, maar overtuigend, in een frisse, veelbelovende debuutvoorstelling.

Foto: Saris & den Engelsman