Een burn-out kan wonderen doen. Het kan je leven doen kantelen ten goede, het kan zelfs je leven redden. Er is – zo zeggen zij die het hebben doorstaan – leven na de burn-out. Vaak een bedachtzamer, bewuster leven, met diepgang en wijsheid.

Zet het woord ‘cabaret’ in de plaats van het woord ‘leven’ en bovenstaande alinea zou best kunnen gaan over Matroesjka, het cabaretduo Lisa Loeb en Janneke Rinzema. De eerste viel ruim een jaar geleden in het grote zwarte gat, vlak voor het moment dat de try-outs zouden aanvangen van hun tweede programma Brainwash. Geen vuiltje aan de lucht was er aan het cabaretfront: Publieksprijs Amsterdams Kleinkunst Festival op zak, nominatie voor de Annie M.G. Schmidtprijs voor een van hun liedjes en vooral: uitstekende recensies voor de debuutvoorstelling Eeuwig vlees en een enthousiast publiek, overal.

Dat gaat, nu Loeb weer met hulp van wat farmaceutica uit het gat is gekropen en Brainwash een jaar na de geplande datum vrijdag toch in première ging, niet anders worden. Dit duo krijgt, ijs en weder en gezondheid dienende, met dit tweede programma een groter publiek in grotere zalen en zal een belangrijke kandidaat zijn voor de cabaretprijs Neerlands Hoop, de VSCD-prijs voor het talent met een groot toekomstperspectief.

Ook in Brainwash komen, net als in Eeuwig vlees, weer sneue, treurige, hilarische en idiote typetjes voorbij. Voor de vette lach, zeker, maar die lach is toch lang niet altijd vrijblijvend, door de keuze van soms schrijnende onderwerpen en de actualiteit die ze erin behandelen. De handelsmerken van het duo zijn de prima liedjes, uitstekend gezongen (beiden hebben een conservatoriumachtergrond), op een frisse eigentijdse technobeat. Liedjes die schuren, liedjes waarin eens lekker wordt geschopt en liedjes met een serieuze ondertoon, met een fraaie regel of vraag erin waarop je even kunt kauwen.

We zien de twee aan het begin van Brainwash ‘geboren’ worden en elkaar de vraag stellen ‘Is er leven na de bevalling?’ En aan het einde, als de dood zich meldt, luidt de slotvraag ‘Dus dit was het?’ En volgt het lied van ons demasqué, waarin ze vaststellen dat we allemaal door de mand vallen, uit de toon, van ons geloof en van onze voetstukken.

Tussen begin en einde schuwen Loeb en Rinzema een mening over actuele zaken niet. Vaak is de insteek verrassend en de humor gevat. Zoals in de dialoog tussen de ‘vaccinazi’ en de vrouw die haar kind heeft laten inenten. Of in de ‘pitch’ voor het rebranden van de islam, om dat uit de negatieve spiraal te halen. Met naamsverandering die in het huidige sociale media-tijdperk passen en een moderne flitsende slogan. Helemaal over de top gaan ze ‘in de snackbar’ waarin Rinzema bij Loeb een aanzienlijke hoop vette ongezonde dingen bestelt, met namen die zijn gelinkt aan allerlei aandoeningen, gebreken en ziektes. Zoals de Gilles de la kroket of het broodje necrofilet Americain. Flauw? Dat zal best, maar hoe langer de lijst wordt en hoe meer klant en snackbarhoudster ouwehoeren, hoe lachwekkender het wordt.

Een deel van het oorspronkelijke materiaal van Brainwash, heeft plaats gemaakt voor fraaie en confronterende dialogen, lichtvoetige sketches en liedjes over het zwarte gat van de een en hoe dat evengoed een zwart gat van de ander werd. Dat maakt Brainwash, geregisseerd door Titus Tiel Groenestege, tot een programma met een flinke hoeveelheid meerwaarde en diepgang. Het laat zien dat het duo ondanks, of juist dankzij de ellende van de een, enorm is gegroeid en niet louter op typetjes hoeft te drijven. Mocht de overheid haar campagne ‘Maak depressie bespreekbaar’ toegankelijker willen maken, met humor en zelfspot, dan moet ze eens aankloppen bij Loeb en Rinzema.

Foto: Robin Alysha Clemens