Zo was de ondergang van de Titanic nog niet bekeken: als een liefdesgeschiedenis. Een machtige ijsberg maakt zich los van een gletsjer, op zoek naar vuur. Ze weet dat het grootste schip aller tijden haar kant op komt en hunkert naar een ontmoeting. De rest is geschiedenis. Boot & berg is muziektheater met een uitstekende big band en gemiste kansen.  

Achter een half transparant gaasdoek staat de veertienkoppige Flat Earth Society, de band van componist/klarinettist Peter Vermeersch. Schaars en blauwig belicht, als een orkest van zeemeerminnen en –mannen, begeleiden ze de geboorte van een ijsberg met een missie: ‘Vanaf de eerste vlok heb ik gesmacht naar vuur.’ De muzikanten (tien blazers, toetsen, bas en drums) roepen het gruizelige schuren en knarsen van ijs en steen beeldend op, zonder te vervallen in illustratieve filmmuziek. Sopraan Rolande Van der Paal kan tot ijle hoogten stijgen en zingt de rol van ijsberg met passie.

De berg heeft er eeuwen en eeuwen op moeten wachten, maar eindelijk verschijnt er een waardige partner aan de horizon. Op een Britse scheepswerf is van vuur en staal een boot zonder weerga gebouwd, een elegante gigant. De muziek laat dat prachtig horen. De Titanic is de ultieme vertegenwoordiger van zijn soort, zoals de ijsberg dat ook is. Ze zijn aan elkaar gewaagd, ze zijn voor elkaar gemaakt. Vindt de ijsberg tenminste – de mening van de boot horen we niet.

Ook locatie en voorstelling lijken voor elkaar gemaakt. In Sas van Gent staat een voormalige suikerfabriek, een kathedraal van nijverheid. Daar komt het Industrieel Museum Zeeland. Het ultieme museumstuk staat er al: een art déco-stoomgenerator, ooit het hart van de cokesfabriek in Sluiskil. Geboortejaar 1912, hetzelfde als van de Titanic. En met dezelfde grandeur.

Een ideale combinatie. Maar we mogen het prachtige apparaat niet zien. Je denkt na een kwartier, een half uur, en na een uur nog: nu zal het doek wel omhooggaan, maar het gebeurt niet. De hele voorstelling lang blijft de sluier neer. We kijken naar schaduwen op de muur van Plato’s grot.

Waarom hangt het Vlaamse muziektheatergezelschap LOD een doek tussen sterke muzikanten plus een unieke machine die prachtig aansluit bij het verhaal en de betrokkenheid van het publiek? ‘Ik vind de geconcentreerde mens zowat het mooiste om naar te kijken,’ zegt regisseur Josse De Pauw in een interview vooraf. Waarom verdoezelt hij ze dan toch? En waarom heeft het Zeeland Nazomerfestival het gordijn niet laten weghalen? Het is een raadsel.

Boot & berg is niet speciaal gemaakt voor het festival, misschien ligt het daaraan. In Vlaanderen is de voorstelling even te zien gewest in april. Het doek dient als projectiescherm voor vernuftig grafisch vormgegeven teksten. Die zijn van De Pauw en maken lang niet altijd een krachtige indruk, alsof hij tevreden was met zijn eerste versie. Het uitgangspunt is sterk en geeft volop aanleiding voor betere poëzie.

Honderd jaar geleden kusten berg en boot elkaar. De boot zonk, de berg smolt ‘tot er nog maar een visje van over was’ (wel een mooie vondst van De Pauw). Als alles achter de rug is, wordt achter het scherm de machine nog even aangezet. Dat is mooi, maar te laat: loos effectbejag.

(foto: Lex de Meester)