Achterin een donkere ruimte zien we Mami Kang staan. Een klein beetje licht valt op haar lichaam. Ze maakt minimale, vloeiende bewegingen en komt langzaam naar voren gelopen. Haar bewegingen worden even hoekig en schokkend, en dan weer rustig en vloeiend. Ze gaat zitten, sluit haar ogen en het lijkt alsof ze haar brein herprogrammeert: als ze haar ogen opent, is haar blik veranderd. Ze beweegt met kwaliteit van een personage uit een videogame naar een tak die ze in de bijna lege ruimte vindt. (meer…)
Marta Ziόlek (Polen) en Lisa Vereertbrugghen (België) studeerden vorig jaar af aan de School voor Nieuwe Dansontwikkelingen (Theaterschool Amsterdam). Hun voorstelling BODY EYE or how to say what happened on 27th street in New York in december 1963 is een theatrale reconstructie van een verbluffend kunstproject van de Amerikaanse beeldend kunstenares Carolee Schneemann.
In tijden van liberaal conservatisme en crises lijkt de provocerende kunst van de jaren zestig plots weer zeer relevant. Dat geldt ook voor de opvattingen van de Amerikaanse kunstenaarsbeweging Judson Church, waartoe zeer succesvolle kunstenaars als Trisha Brown, Lucinda Childs en Meredith Monk behoorden. Carolee Schneemann (1939) maakte deel uit van die groep en schilderde aanvankelijk vooral veel. Na een ontmoeting met het New Yorkse kunstenaarscircuit kreeg haar werk een nieuwe wending en zette ze haar eigen naakte lichaam centraal in performances en films waarin ze een dialoog aanging over het vrouwelijke lichaam en seksualiteit. Ze was een onherroepelijke voorloper op dat gebied, het populaire concept van de De vagina monologen bijvoorbeeld is geïnspireerd op haar grensverleggende werk. Schneemanns films, installaties en performances waren te zien in vele grote internationale musea.
BODY EYE: 36 transformative actions was een werk dat Schneemann creëerde in 1963 in haar eigen appartement in New York. Met behulp van de verschillende materialen die in haar huis aanwezig waren – spiegels, plastic, verf, veren, glas en zelfs slangen uit haar tuin – creëerde ze zwartwit filmcollages. De reconstructie van Ziόlek en Vereertbrugghen heeft de vorm van een theatrale getuigenis. Zo start hun performance achter de computer en citeren ze enkele van Schneemanns uitspraken. Terwijl Ziόlek en Vereertbrugghen Scheemanns obsessie met fauna en flora onderschrijven, stoeit op de vloer een derde danseres met een lap zwart landbouwplastic. De drie performers kruipen in de rol van verteller, toeschouwer, performer Schneemann of haar bevriende filmvriend Errό. Opvallend daarin is de emotionele beladenheid in het spel van Ziόlek, die de agressieve gedrevenheid lijkt te vertegenwoordigen waarmee Schmeemann de grenzen destijds aftastte.
Een rookmachine blaast een mistige smog het toneel op en er is hedendaagse rapmuziek, want Schneemann was ook woordkunstenaar. Beelden, bewegingen, muziek, quotes en beschrijvingen geven niet alleen een idee van de happening, maar ook van de context. Daarin is ook ruimte voor de onomwonden kritiek van de curatoren van destijds. Maar nergens tipt de reconstructie aan de expressiviteit van het originele werk. Nee, BODY EYE or how to say what happened … is een uiterst geordende, bescheiden en respectvolle, historische reconstructie die vooral nieuwsgierigheid wekt naar het werk van Schneemann. Gezien onze ‘verpreutste’ maatschappij met zijn maakbare lichamen en zijn dubieuze milieunormen is dat nog even actueel als destijds.
