Hij kwam tien jaar geleden als danser naar Nederland, werkte met vooraanstaande choreografen, maar wilde meer contact met het publiek dan een reguliere dansvoorstelling doorgaans toestaat. Dat lukt de Braziliaanse theatermaker Duda Paiva door poppen als bemiddelaars in te zetten. In Blind, gemaakt bij het Haagse dansproductiehuis Korzo, komen zijn tegenspelers uit hemzelf voort.

Negen uitverkoren toeschouwers zitten aan de zijkant van het podium. Op de lege stoel naast een van hen gaat een man zitten met wonderlijke uitstulpingen en een soort zwembril op. Hij legt uit dat op elke plek van zijn lichaam van die bulten kunnen verschijnen, zelfs op zijn ogen. De vrouw naast hem mag even krabben.

De man mag dan vervormd zijn, weerzinwekkend is hij niet. Als hij danst, zie je eerder een asymmetrische Jeroen Boschachtige blob dan een mens, maar toch houdt hij een mooi menselijke bewegingskwaliteit. Aan een ingenieuze touwconstructie trekt hij drie hoepelrokken omhoog; als lampekappen zweven ze boven het podium. Een van die kappen herbergt een tovenares. Met subtiele kneepjes kneedt Paiva een scala aan expressies in haar schuimplastic hoofd. Ze wendt zich met al haar spirituele autoriteit tot haar publiek en verlost mensen links en rechts van hun ongemakken.

Als de kale zieneres een bult van de gebochelde man openmaakt, komt daar een bleek blind wezen met een agressief karakter uit. Uit een andere bochel wordt een mooi meisje geboren, dat ook niet zien kan. Paiva zelf was tijdelijk blind in zijn jeugd. Die ervaring stond aan de basis voor Blind – de voodoo-achtige priesteres is gemodelleerd naar de witch doctors waar de jonge Paiva destijds in Brazilië mee te maken kreeg – maar de voorstelling blijft niet steken in het anekdotische. Met zijn uitstulpingen laat Paiva zowel het externe effect van een handicap zien – die plaatst je buiten het normale en is daardoor een obstakel voor contact – als de interne worsteling met je eigen demonen.

Het verloste wezen vliegt de man aan waaruit hij voortgekomen is. In het gevecht van de mens met de demon op zijn schouder zie je dat Paiva niet alleen poppenspeler is, maar ook een goede danser; dat voegt een dimensie toe aan de voorstelling. Deze solo voor twee is met een grote precisie gechoreografeerd, zoals de hele voorstelling zorgvuldig bedacht, uitgewerkt en uitgevoerd is. De Australische regisseuse Nancy Black heeft daarin veel goed werk geïnvesteerd. Ook Wilco Alkema (soundscape) en Machtelt Halewijn (decor en kleding) zorgen voor een waardevolle ondersteuning. En dan zijn er natuurlijk de prachtige poppen, eigen werk van de Duda Paiva Company, die variëren van grotesk-realistisch tot bijna abstract. Ze doen soms denken aan de portretten van Marlene Dumas, die genoeg informatie geven om de verbeelding aan het werk te zetten, maar die ook de ruimte te geven. Dumas en Paiva, wat een mooi kunstkoppel zou dat zijn.

Het is geen gemakkelijk universum, de wereld van Duda Paiva, maar wel een fascinerend. Blind heeft nu een bescheiden speellijstje in binnen- en buitenland, maar die zal ongetwijfeld nog sterk groeien.

Foto: Patrick Argirakis