Plots staat ze voor zijn neus, in zijn door hem zo veilig gewaande werkomgeving. Vijftien jaar na de gebeurtenissen die hun beider leven voor altijd hebben ontwricht. Ze komt verhaal halen.

Zij is Una, nu 27, hij is Ray, nu 55. Toen zij respectievelijk 12 en 40 jaar oud waren hadden ze een drie maanden durende relatie. Na een ontspoorde nacht in een hotel, waarin hij haar ontmaagd heeft, werd hij opgepakt en veroordeeld tot een jarenlange celstraf. Onder een andere naam heeft hij daarna weer een enigszins evenwichtig bestaan opgebouwd. Zij is al die jaren gebukt gegaan onder het trauma van haar te vroege seksuele ervaring.

Is het een wraakexercitie die haar naar zijn steriele werkomgeving geleid heeft? Wil ze dat haar pijn ook alsnog die van hem wordt? Ze is hem op het spoor gekomen door een foto in een of ander vaag bedrijfsblad. Is ze jaloers op het feit dat hij weer een ‘normaal’ bestaan opgebouwd heeft?

Het prijswinnende stuk Blackbird van de Schotse toneelschrijver David Harrower geeft op die vragen geen antwoord, wíl op die vragen geen antwoord geven. Eerder dan Ray te veroordelen en weg te zetten als een pedofiel die een onschuldig slachtoffer gemaakt heeft, onderzoekt Harrower in dit psychologische steekspel naar wat deze twee getormenteerde mensen bindt. Waarbij het aftastende zoeken naar woorden, het krampachtig reconstrueren van het verleden en het met elkaar in het reine zien te komen belangrijker is dan een gemakzuchtige veroordeling.

In het eerste gedeelte van de voorstelling van de Nijmeegse theatergroep Greppel heb je de neiging je sympathie bij Una te leggen. Tussen de stellages en plastic opbergdozen van zijn magazijn lijkt Ray zijn verleden alleen maar op grote afstand te willen houden, net zo veilig opgeborgen als zijn vacuüm verpakte spulletjes op de schappen. Una daartegenover eist gerechtigheid. Maar wat voor soort?

Una wordt hartstochtelijk overtuigend gespeeld door Nina Goedegebure, die achter haar cynische lachjes een heel ander verhaal lijkt te vertellen dan dat wat wij te horen krijgen. Dat Rik Luijmes daarnaast wat flets afsteekt komt niet zozeer door zijn acteren als wel door de verdedigende rol waarin hij vanaf het begin wordt gedwongen. Una is als een geest uit het verleden, een nare zoemende bij die hij het liefst van zich af wil slaan.

Hun gedeelde geschiedenis blijkt gaandeweg minder een tragedie dan wel een liefdesverhaal, grimmig weliswaar maar diepgevoeld. Zo diep dat de twee er zelf niet bij kunnen komen. Er vallen gaten in hun zinnen, ze proberen krampachtig hun beider waarheden tot elkaar te brengen. Voor zover ze die zelf al kennen.

En dan blijkt ook nog dat die fatale nacht, vijftien jaar gelden, berustte op een aantal tragische misverstanden. In de regie van Lard Adrian schetst TG Greppel zo een portret vol mededogen van twee geknakte zielen, die ondanks hun onmacht elkaar hortend en stotend proberen te vinden. Met subtiele inbreng van toetsenist Joris Erwich, die de ene keer de handeling voortstuwt met ritmische tonen, dan weer doorbreekt, verstoort of van commentaar voorziet.

‘Two blackbirds, singing in the dead of night/Take these broken wings and learn to fly…’

Foto: Bart Grietens