Er is onder taalfilosofen een gedachte-experiment genaamd radical interpretation: dat je in de jungle bent en een volkomen onbekende taal moet proberen te vertalen. En er is een huiskamerspel genaamd vier stokken, waarbij je vier stokken in een kamer neerlegt en daarmee in stilte moet communiceren, zonder verdere regels. De voorstelling Hmm van Sonja Jokiniemi […]
De Finse performance kunstenaar en choreograaf Sonja Jokiniemi maakt sinds enige jaren voorstellingen met titels als Hmm en RRRR. Ze maakt daarin gebruik van objecten die een eigen leven gaan leiden, ergens op de rand van performance, choreografie en objecttheater. Zo ook in het nieuwe Blab, dat je een geannimeerde collage zou kunnen noemen.
Materialen en dingen worden door de peformers Ivo Serra, Mira Kautto en Sara Gurevitsch lichtjes gemanipuleerd, steeds opnieuw gerangschikt in taferelen en interacties. Rond het speelvlak hangen grote, vrolijke schilderijen waarop expliciete seksuele scènes te zien zijn. Op de vloer daarentegen blijven de gebeurtenissen decent en speels, ondanks hun uitgesproken plastische karakter. Blab zou een kindervoorstelling kunnen zijn, over de polymorfe kanten van lichamelijkheid. In plaats van provocatie en perversie, krijgt erotiek bij Jokiniemi iets vrolijks, elegant en malloterig tegelijkertijd.
Nooit wordt het fictieve karakter van de scènes benadrukt, altijd houdt het assembleren de boventoon. Van voorstel naar voorstel – als een rommelend kinderspel, maar dan bewuster en rustiger – spelen de performers met materialiteit, verhoudingen, volume, ruimtelijheid en ritme. De naïviteit die tot het einde toe wordt volgehouden, geeft hun aanwezigheid een soort ongekunsteld raffinement, weg van de in pornografie zo verplichtte, uitgespeelde geilheid. Terwijl op de schilderijen, die aan popart doen denken, felgekleurde vulva’s en gestreepte penissen over elkaar heen buitelen, blijven in Blab de dingen dingen, ook al hebben ze gaten, harige uitsteeksels of glimmende contouren. De piemeldingen worden nooit dildo’s.
Blab is een poëtische parade, een bewegend driedimensionaal schilderij, waarin een aantal grote proppen van stof worden rondgedragen en getakeld, bepoteld en omhelsd. Aan slangetjes wordt gelurkt, aan haren wordt getrokken. Als een posthumanistische muppetshow ontstaan er groteske, komische verhoudingen, zonder dat er personages ontstaan. De proppen worden lichamen met monden en buiken, maar zonder armen of benen. Ze zwerven rond over het podium en vormen met de performers een transformerend landschap van aanraking en trilling, actie en reactie, constellatie en onttakeling. Alsof de menselijkheid er even iets minder toe doet, of althans voor een moment mag worden uitgesteld.
Foto: Simo Karisalo
Coproductie: Zodiak – Center for New Dance, Moving in November festival, Regional Dance Centre of Eastern Finland (ITAK), Veem House for Performance