De handen van Jan-Paul Buijs. Verlangend bewegen ze steeds dichter naar haar toe. Dan neemt het hoofd het weer over en trekt hij ze terug. Maar meteen gaan ze weer, tot hij haar bijna aanraakt. In de regie van Olivier Diepenhorst gaat Racines tragedie Berenice over de nauwelijks te temmen emoties van jonge mensen. Hij won er afgelopen vrijdag de Ton Lutz Prijs mee.

Berenice is een wijdlopig retorisch stuk over de Romeinse keizer Titus (Buijs), die op het punt staat de troon te bestijgen. Hij heeft jarenlang met zijn grote liefde, de Syrische koningin Berenice (Nadia Amin) samengeleefd, maar hij beseft dat een huwelijk met dit vreemde bloed niet zal worden gepikt door het volk. Hij heeft een besluit genomen: hij zal haar terugsturen naar haar huis, ook al is zijn verlangen naar haar onverminderd groot. Complicerende factor is hun loyale vriend Antiochus (Thomas Höppener), die al die tijd heimelijk zelf verliefd is op de koningin.

Het bijzondere van Racines stuk is dat geen van de personages gevaar loopt: niemand pleegt zelfmoord, het gaat zuiver om de keus tussen macht en liefde. Dat maakt het stuk taai en niet bijster spannend, maar het gaf Diepenhorst ook een ingang om het actueel te maken. Zijn personages zijn moderne twintigers, die eindeloos hun emoties kunnen najagen, oeverloos op hun gevoelens kunnen reflecteren en wier handelen nauwelijks impact heeft op de buitenwereld. Knap wordt duidelijk dat Titus’ twijfel niets met plicht of verantwoordelijkheidsgevoel te maken heeft. Het keizerrijk is niet meer dan de arena voor een andere set gevoelens: eerzucht en ambitie.

Berenice is een vaardig geregisseerde en prachtig gespeelde voorstelling, waarin per scène de druk wordt opgevoerd. Intrigerend detail is dat alle bijpersonages door één actrice (Ellen Parren) worden gespeeld, die als enige continu op het toneel is, zij het soms weggestopt in de grote glazen kist die voor de anderen het podium is. Het is een effectieve weergave van de even dienstbare als machtige onderklasse.

Ondanks de mooie tekstbehandeling raakt de aandacht in het middengedeelte soms even afgeleid. Maar verder toont Diepenhorst een bewonderenswaardige grip op zijn materiaal. Het eindbeeld is van een grote dubbelzinnigheid: vier personages die emotioneel over de rand zijn gegaan, koningen zonder familie. Tegelijk ook vier feestbeesten die op de vroegste zondagochtend even moeten bijkomen, maar binnen no time zullen ze klaar zijn voor de volgende ronde.

Foto: Sanne Peper