Gesprekken tussen Das Lemniscaat en ouderen hebben geresulteerd in de beeldende montage Too Old To Die, Too Young To Try***
Het theater dat regisseur Olivier Provily maakt is het best te betitelen als ‘luistertheater’. Zijn spelers bevinden zich altijd op het smalle evenwicht tussen voordracht en toneelspel, ingetogenheid en expressie.
De voorstelling Benzine, die hij maakt met acteurs van de Hogeschool Kunsten Utrecht Faculteit Theater en Acteursopleiding Utrecht, is een ‘echte’ Provily. Veel stiltes, lange pauze, traag en aarzelend spel.
Het toneelbeeld, ontworpen door Rianne Jasper en Lynn Rosdorff, stelt een ruïne met bakstenen voor, een kachel die knapperend brandt. Het zou een schuilplaats kunnen zijn. Een jonge acteur vertelt over zijn leven, over dat hij de dingen niet weet (‘Kwee-nie’ is een woord dat vaak terugkeert) en over zijn vergeefse inspanningen om een echte daad te stellen. In het Nederland anno 2011 voelt hij zich vereenzaamd en onbegrepen.
Een actrice komt op, zij balanceert over de steenbrokken. Ze zoekt met gespreide armen naar evenwicht en vertelt over haar leven; flardsgewijs komen de zinnen tot ons. De spelers verbeelden twee waar gebeurde verhalen. De ene verhaallijn gaat over de 36-jarige Iranese asielzieker die zichzelf in april 2011 op de Dam in Amsterdam in brand stak. De wanhoopsdaad leidde tot geen enkele reactie. Hoewel de kranten schreven dat Nederland ‘zijn verantwoordelijkheid moest nemen’ overheerste de onverschilligheid. In treffende zinnen en beelden laat Provily zien waartoe die onverschilligheid kan leiden.
Zijn toneelstuk zoekt in een andere wanhoopsdaad het contrapunt: in december van hetzelfde jaar stak een Tunesische straatverkoper zichzelf in de stad Ben Arous in brand. Zijn actie ontketende wél een enorme schokgolf. De Iranese asielzoeker was bang uitgezet te worden, hij vreesde gemarteld te worden in zijn vaderland. De thematiek van zelfverbranding en zelfdoding als actieve politieke daad is recent vaker op het toneel gebracht. Zowel regisseurs als Thibaud Delpeut, met Blasted van Sarah Kane en Eric de Vroedt met Mightysociety2, sneden het thema aan. Olivier Provily voegt zijn visie daarbij in een voorstelling die, ondanks de hardheid van het onderwerp, eerder ingetogen en verstild is. Zijn aanklacht tegen een onverschilligheid van Nederland geeft hij vorm met minimale theatrale middelen. Waar Delpeut destijds met Blasted een overweldigende vorm vond, zoekt Provily met zijn acteurs de theatrale verinnerlijking. Dat is al geruime tijd zijn persoonlijke stem.
