Barock

Met verve en languit op haar canapé opent Ellen ten Damme Barock. Voor deze meertalige voorstelling –opvolger van de eerdere shows Paris-Berlin (2017) en Casablanca (2019) – raakte ze geïnspireerd door Lodewijk XIV, De ‘Zonnekoning’ van Frankrijk, en het thema Macht. Niet alleen in de zeventiende eeuw en anno 2022, ook vanavond: de gehele Koninklijke Schouwburg onderwerpt ze aan haar goud gehakte laarzen. Vooral Erik, op de eerste rij, krijgt er flink van langs.

De voorstelling komt lastig op gang. Het orkest zet te hard in, waardoor Ten Dammes stem de eerste paar minuten verloren gaat. Al snel herpakt ze zich en verleidt het publiek tot op de guillotine, bezingt uitdagend hoe fijn het kan zijn: een pas-de-deux, ménage à trois, quatre-mains, of soixante-neuf. Niet veel later windt ze de zaal om haar vinger met een zwoel lied over de KWOV. De wat? De Winterswijksche Orkest-Vereniging. De plek waar ze als jong meisje hele weekenden doorbracht in café Ten Damme. Daar waar oom Hendrik de tuba bespeelde, tante Johanna de glazen spoelde.

Ten Damme trekt alle registers open en doet dat in prachtige outfits door kostuumontwerper Dieuweke van Reij. Staand op een trap spreekt ze het publiek toe in een immens gouden cape, verschijnt dan weer in zwarte latex hotpants en bijpassend glitter corset, begeleid door twee vurige dansers. Echt verrukkelijk wordt het wanneer ze teruggrijpt naar haar Duitse repertoire. Niet alleen beheerst ze de taal van onze Oosterburen vrijwel accentloos, ook duwt ze de microfoon dusdanig in haar strottenhoofd dat eenieder al snel de associatie kan leggen met Nina Hagen, en hoe de Duitse Punkdiva destijds (1979) nagenoeg stikte in haar apparatuur tijdens het aan Herman Brood (haar lief) opgedragen nummer Herman ist High.

Opvallend is dat Ten Damme moeiteloos schakelt tussen klassiek en rock, Frans (Aznavours La bohème), Engelstalig (een glasheldere uitvoering van Army Dreamers – Kate Bush) en Duits (Falco’s Jeanny). Al snel moet Erik van de eerste rij geloven aan Ten Dammes bewerking van de Duitse klassieker. ‘Es handelt sich um einen siebzigjährigen Mann’ fluistert Ten Damme ‘Die Polizei schließt die Möglichkeit nicht aus, dass es sich hier um ein Verbrechen handelt.’ Kort daarop laat ze de zaal opnieuw schaterlachen, zingt ietwat beteuterd doch opgewekt: ‘Het hele leven is een tussenjaar en alles is een misverstand.’

Vooral twee nummers beklijven. Het lied Jonge vriend zoomt openhartig in op de liefde voor een partner met een aanzienlijk leeftijdsverschil, elkaar alles willen gunnen, ook als hij uitslaapt tot ver na drieën. In het intieme Hoe ik het mijn moeder vertel bezingt ze haar ziekte. Hoe de borstkanker na jarenlang uitblijven toch terugkeert, en wat het betekent om de dood, strak aan de morfine, een moment lang in de ogen te kijken.

Met Barock bewijst Ellen ten Damme opnieuw dat ze alles kan. Dit is voortreffelijk totaaltheater. Een programma bomvol eigen liedteksten (met medewerking van Jan Beuving en Ilja Leonard Pfeijffer), ‘gouwe ouwes’, dans én acrobatiek. En wanneer je denkt dat je alles hebt gehoord, doet de Köningin der Köninginnen – ze nadert nu het eind van de voorstelling – nog even J’aime la vie. Gewoon, op de klavecimbel.

Foto: Danny Ellinger