Het begint allemaal wat lethargisch met streetdance in slowmotion, maar als het Braziliaanse dansgezelschap Grupo Impacto op stoom komt en hun maatschappelijke verhaal heldere contouren aanneemt, wordt Baobás een spannende show.

Tien dansers lopen netjes gechoreografeerd door elkaar en langs de palen die zij keurig naast elkaar hebben neergezet als geplante bomen in een kwekerij. Zo nu en dan een sprong, maar echt opwindend is het niet. Er komt wat spanning als uit de boxen een chaotische geluidsorkaan loeit. Het lijkt een combinatie van de herrie uit een overvolle fabriekshal, een overbevolkte stad en een leger verschillende vogels die per ongeluk in dezelfde volière zijn geplaatst en die nu luidkeels ruzie met elkaar maken.

Of zijn we in het regenwoud? Dat zou heel goed kunnen, want Grupo Impacto wil met Baobás de diverse bronnen van de Braziliaanse cultuur laten zien en dan mag de oorspronkelijke bevolking niet vergeten worden. De nadruk in deze openluchtvoorstelling ligt echter bij de Afrikaanse roots van een groot deel van de Braziliaanse bevolking en van de zeven mannen en drie vrouwen van Grupo Impacto.

Het gezelschap ontstond aan het eind van de vorige eeuw toen de leden die opgroeiden in de buitenwijken van de stad Viçosa de kans kregen om te studeren aan een kunstenopleiding. De liefde voor hiphop en dans bracht ze bij elkaar. Ze deden mee aan verschillende cursussen, wedstrijden en festivals, waar ze opvielen met hun eigen choreografieën. In 2018 vertrokken ze op hun eerste internationale tour waar ze ook de Boulevard in Den Bosch aandeden.

De rituele dansen op Afrikaanse ritmes met veel sprongen en gekronkel laten een directe culturele link met Afrika zien. Maar als er tekst aan de dans wordt toegevoegd (Portugees, maar er worden Engelse vertalingen uitgedeeld), dan klinkt toch vooral een maatschappelijke boodschap. De slavernij is weliswaar in de negentiende eeuw afgeschaft onder de dochter van de populaire koning Pedro II, maar de latino bovenlaag toonde weinig sympathie voor de zwarte bevolking, die tegenwoordig vooral in de buitenwijken van de grote steden woont. Toen niet, en nu nog steeds niet, zo laat Grupo Impacto ons weten:

  • Zestig procent van de jongeren in de buitenwijken zonder strafblad hebben te maken gehad met politiegeweld.
  • Drie van de vier mensen die door de politie zijn vermoord, zijn zwart.
  • De Braziliaanse universiteiten tellen slechts twee procent zwarte studenten.
  • Elke vier uur sterft een jonge zwarte man op gewelddadige wijze in São Paulo.

De woede over deze naargeestige statistieken wordt indrukwekkend vertaald door de dansers. Het gaat er hard aan toe als een man door negen anderen wordt belaagd en mishandeld. Boos, maar gedeeltelijk met een verbluffende groepssymmetrie, die doet denken aan de beste danscasts van een Broadway musical. 

De voorstelling eindigt als van veertien houten kistjes een bijzondere toren wordt gebouwd, terwijl alle dansers op wonderbaarlijke wijze in en op elkaar op het overgebleven kistje worden gepropt. Nauwelijks ruimte om te leven. Nog wel.

Foto’s: Reyner Araújo