Babel, Amsterdams festival voor hedendaags muziektheater, speelt inmiddels alweer de vierde editie. Het is een veelzijdig festival dat modern muziektheater combineert met beeldend theater, videokunst, opera en satire. De premièreavond in het Ostadetheater laat zien dat de makers het experiment opzoeken.
In een half uur tijd het publiek meevoeren in poëzie en barbarij, vrijheid en gevangenschap, leven en dood, hemel en hel. Dat krijgt Sjaron Minailo van Feikes Huis voor elkaar met zijn theatrale installatie Rothko Chapel. Het idee is gebaseerd op het gelijknamige muziekstuk van de Amerikaanse componist Morton Feldman (1927-1987) en de schilderijen van Mark Rothko (1903-1970). Rothko en Feldman probeerden op een abstracte manier vorm te geven aan de verwerking van de Holocaust. Ook in de fascinerende installatie van Sjaron Minailo is dit thema te herkennen maar in een veel universeler vorm.
Naast elkaar op het toneel staan grote houten kasten die zijn bespannen met doorschijnend plastic, een soort etalages waarin zich een driedimensionaal beeldverhaal afspeelt. Met kleurige lichtprojecties, animatiebeelden en kleine bewegende objecten komt een associatieve vertelling tot leven. Minailo bedient de installatie en zit aan het begin van de voorstelling in een soort lichtcel waar hij op de muur streepjes tekent om de dagen van zijn gevangenschap af te tellen. Met eenvoudige middelen roept hij, haast terloops, een wereld aan emoties, gedachten en herinneringen op. We zien een wit figuurtje te midden van slingers die vervagen of een man die met primitieve, metalen apparatuur de maten van zijn gezicht opmeet.
Griezelig mooi is het tot in detail uitgewerkte interieur van een miniatuurhuiskamer. Chique meubilair maar achter in de kasten liggen bleke poppetjes –lijken in de kast. Later zien we dezelfde figuurtjes op een berg gestapeld in het bos liggen. Minailo haalt ze uit de zak van zijn broek en het worden er steeds meer. Dan verschijnen vage filmbeelden van mensen die met karren vol koffers over het gras lopen. Op de vlucht of op reis naar een nieuwe toekomst?
Met de gedachten bij de Holocaust is de compositie van Feldman, met viool en de klanken van ritme-instrumentarium en menselijke stemmen vol echo ronduit huiveringwekkend. Het melancholieke lied van Leonard Cohen doet je aan het slot opgelucht ademhalen en werkt louterend. Op scherm verschijnt dan in zwarte letters de tekst van het gedicht The end and the beginning van Wislawa Szymborska. Rothko Chapel kruipt onder je huid.
In de pauze is een prikkelende muzikale video-installatie te zien van Hanneke de Jong & Jonas de Witte. Ze lieten zich onder meer inspireren door wetenschappelijk onderzoek naar wegvliegende vogels: hoe weten ze van elkaar dat ze allemaal tegelijk een bepaalde kant opvliegen? We zien drie rijen van zes video’s met één mens in een kamer, zodat een breed flatgebouw lijkt te ontstaan. De een leest, de ander speelt viool of staat te strijken en –inderdaad – als een vlucht vogels volgen ze elkaar in gelijk opgaande bewegingen. De titel There must be somewhere out of here krijgt vorm als de bewoners een voor een tegen de muren aanlopen.
De bizarre muziektheatervoorstelling Bij gebrek aan pijn sluit de premièreavond van het Babel festival af. Zo kort en krachtig als de eerste twee, zo uitgesponnen is het derde optreden. Mezzosopraan Gerrie de Vries en pianiste Nora Mulder musiceren met een mix uit het wereldrepertoire de sterren van de hemel en het idee om twee hysterische dames in een vervallen salon te spelen is grappig. In een rafelige bruidsjurk en een slonzige kamerjas dolen ze rond een slordig gedekte tafel met kaarsen die scheef in hun kandelaars staan. Eens waren ze rijk en gevierd, deze dames die het ene na het andere Duitse of Italiaanse lied uit hun mouw schudden. Het acteerwerk is gewaagd, Mulder en De Vries durven tot het gaatje te gaan in de zoektocht naar hun ziel. Ze gaan van Schubert tot Schönberg en van Cole Porter tot Gianni Ferrio of André Hazes. Ondertussen plassen ze in een emmer, uiten ze hun grillige emoties en betasten ze elkaar.
Hilarisch is de act op de klassieker Parole parole waarin Gerrie de Vries helemaal los gaat en haar komische talent laat zien. Met een witte pruik, veel teveel lippenstift, druiventrossen aan haar decolleté en een roos op haar achterwerk is ze net Margreet Dolman in een gekke bui. Het is jammer dat de voorstelling niet tot de helft is ingekort, want daarna gaat het bergafwaarts. Met een lengte van een uur verwacht je een voldragen voorstelling terwijl Bij gebrek aan pijn meer een aaneenschakeling van acts is.
Festival Babel laat komende week nog twee premières zien: Conversations with my mother van Benedict Weisser en Matthias Mooij en Becoming the system van Petra Stahovnik en Laurens Krispijn de Boer.
Foto Rothko Chapel: Saris & den Engelsman
Een groot rek staat aan de zijkant, op de vloer staan grote ronde maquettes. Steve Salembier richt een cameraatje op een object dat er uitziet als een boompje met takken waaraan bladeren hangen. Op een groot projectiescherm tegen de achterwand zien we blauwgrijze beelden van massa’s wolkenkrabbers waarop dan de schaduwbeelden van het object vallen. (meer…)
Was er eigenlijk al een humorfestival in Nederland? Een festival waar humor, in de breedste zin van het woord – getekend, geschreven, verteld, onderzocht of gemimed – centraal staat? De organisatie van The Funniest Festival Ever dacht van niet. (meer…)
De programmering van het Holland Festival kent dit jaar een relatief groot aandeel Nederlands toneel, met een speciale focus op acteurscollectief Wunderbaum, dat een wrap up van hun vierjarige project The New Forest geeft. De 69e editie van het Amsterdamse festival, dit jaar van 4 tot en met 26 juni, telt 12 wereldpremières en 41 Nederlandse premières. Op het […]
Naast het programma dat opgesteld wordt door het gastgezelschap, is een zeer belangrijk luik van Theater aan Zee het Jonge Werk. Zestien jonge theatermakers/duo’s/groepjes dongen mee naar de twee KBC-prijzen van 7.500 euro, een startkapitaaltje om voor de volgende editie een productie te maken. Er moest hard gewerkt worden: zeven dagen lang speelde een tiental […]
