Don’t Hit Mama houdt op te bestaan in huidige vorm. Oprichters Nita Liem en Bart Deuss zijn aan het onderzoeken hoe zij hun ervaringen van de afgelopen twintig jaar kunnen inzetten voor andersoortige (kunst-)projecten. ‘We stoppen vooral om door te gaan’, zegt Liem. (meer…)
Het zaallicht blijft aan. En toch is er een subtiel lichtplan. Het is geen voorstelling. En toch lijkt dit ‘laboratorium’ verdomd veel op een decor. En er wordt na afloop gretig gebogen en geklapt. Waar zijn we? In een migrantenverhaal, zoveel is zeker. Van lang geleden, op prettige afstand in de tijd. Over families waar veel Azië door de bloedbanen stroomt. En, o ja, bijna vergeten: we zijn dichtbij een enorme dansvloer.
Wat Don’t Hit Mama, de gedanste denktank van choreograaf en danser Nita Liem en dramaturg Bart Deuss, al ruim vijftien jaar doet, is lange danslijnen trekken over de hele globe. Van de Javaanse tempeldans, via de overlevingschoreografie in Zuid-Afrikaanse townships, via de in het zand van Senegal gedanste voorouderrituelen, naar de wilde battles in de clubs van New York en de verrichtingen van hiphop-kids tijdens clubdance-marathons in Amsterdam en omstreken. Bruce Chatwin tekende ooit de songlines in de liederen en verhalen van de Australische Aboriginals. De dans van de zwarte en bruine wereldnomaden kent zo zijn eigen lijnen en tekening, in dwarsverbindingen, historische ontwikkelingen en reusachtige stambomen.
In de loop van die ruim vijftien jaar is er via en door en in Don’t Hit Mama een internationale familie ontstaan. Van die familie zijn nu portrettengalerijen gemaakt, door Michiel Voet. En om die portretten heen wordt gedanst. Je kunt ook stellen dat de portretten zelf worden gedanst. Of dat de portretten het begin vormen van een dansant onderzoek naar het migrantenverhaal dat ze tonen.
Alles bij elkaar is dat de Aziatische persuasion, waarin je zowel overreding kan lezen, als ook overtuigingskracht, maar zeker ook: koppigheid, het verbergen van eigen identiteit: sssst … ik ben er niet, en daar dan weer verdrietig en nijdig over worden.
Choreograaf, artistiek leider en danser Nita Liem is zelf start en subject van de eerste aflevering van dit onderzoek. Ik heb in de vijftien jaar dat ik haar verrichtingen probeer te volgen, meer en meer de roots van haar wilde, moderne dansidioom terug zien schitteren in iedere nieuwe stap die ze in haar werk zet. En die bron ligt onmiskenbaar in de verfijnde, exquise, hoekige en grandioos in vorm gezette Javaanse hofdansen, zoals zij die heeft geleerd van haar meesteres in het bewegen, Sonja Bloem. Ze hebben eerder samen op het podium gestaan, maar nog nooit zo sterk als hier. Terwijl het raadsel van de bron in tact blijft, laten ze zich een aantal van de ‘geheimen’ ontfutselen. Je ziet, of meent opeens te zien, hoe de woeste explosies in de grootsteedse moderne dansvormen, wortelen in het kalm geëtste lijnenspel van Javaanse elegantie.
Dat ontpellen en uitvouwen van een ‘danslandkaart’ is de kern van Asian persuasion # 1, Nita Liems bewogen bewegende dansbiografie, waarin, overigens boordevol knipogende relativering, wordt getoond waar de invloed begint, hoe de danseres haar aarzelingen overwint, en vervolgens toeziet hoe haar eigen lichaam de verhaallijnen terugzoekt in haar bloedlijnen. En met welk een grenzeloos dansplezier ze alles wat ze opdoet doorgeeft aan de gretige Ander, de leerling, die zich haar danstaal eigen wil maken, er vervolgens mee op de loop gaat en weer vervormt.
Het dansteam dat ze hier om zich heen verzamelt, heeft de aantrekkelijke schwung van ambachtelijke allure, technische perfectie, vuur en een plezierige spirit. Dit zijn de namen, naast de al genoemde Liem en Bloem: Rajiv Bhagwanbali, Delphine ‘DeyDey’ Nguyen, Dheeraj Ghisaidoobee, Waikuma Pentury, Darren Ferber. Bart Deuss is uitgebreid en ontspannen aanwezig in deze niet-voorstelling in zijn rol als spreekstalmeester. Hij onderstreept door de aard van zijn presentatie, de ontspannen mix van performance, ‘danscollege’ en verhalende voorstelling. Er zijn enkele versterkende krachten van buiten gekomen, zoals Walter Bart (Wunderbaum) voor de eindregie en Matthias de Koning (Discordia) voor de dramaturgie.
En natuurlijk is er ook rottig nieuws: Amsterdamse adviseurs hebben min of meer besloten om Don’t Hit Mama uit het hoofdstedelijke danslandschap weg te gummen. Waarom beschikt bestuurlijke domheid toch iedere keer weer over zo’n zeldzaam domme en kortzichtige timing?
Hoe dan ook: ze zijn er nog. En ze hebben opnieuw een juweel van een danshappening verzorgd. U heeft vanavond nog één kans om deze aflevering te gaan zien.
Foto: Jean van Lingen
[Sterren toegekend door de redactie]
Mooie recensie! en ook fijn dat ik hem, dankzij het ontbreken van sterren, helemaal moest lezen.
Natuurlijk ben ik bevoorrecht, maar daarnaast volg ik Nita en Barts werk al vele jaren. Deze recensie sluit aan bij mijn eigen beleving en waarnemingen van dit familiedanslab. Alsof er een nieuwe interactievere vorm is opgestaan, die al vele jaren en via vele tussenvormen in de maak was.
Deze vorm leent zich volgens mij voor meerdere ruimtes en gelegenheden naast het theater.