‘Het leven moet voorwaarts geleefd worden, maar kan alleen achterwaarts begrepen worden.’ Het Gentse gezelschap Ontroerend Goed gaf hun voorstelling dit citaat van filosoof Kierkengaard mee als motto. Als je achteraf eenmaal begrijpt dat je iets kapot hebt gemaakt, kun je dan nog terug? En wat ben je bereid op te geven om wat stuk ging te herstellen? De voorstellingstitel vormt een palindroom en kan dus beide kanten op gelezen worden; vooruit of achteruit.

Are we not drawn onward to new erA ging in première in 2015 en was in België en internationaal al op verschillende plekken te zien. Net als veel producties van Ontroerend Goed bleef ook deze op het repertoire. Nu is de voorstelling te zien op Theaterfestival Boulevard, passend bij het festivalthema van je plek zoeken in de wereld.

De eerste helft van de voorstelling is een vervreemdende, absurdistische performance met een grote schoonheid aan beelden. Het is een wonderlijk tafereel: er wordt eindeloos gezeuld met dingen, meestal met veel krachtinspanning en gesteun, rotzooi gemaakt en er wordt een taal gesproken die nog het meest lijkt op een soort vervormd Russisch. Zes bont geklede acteurs gaan op en af en voeren discussies met rare gebaren. Een klein, pas geplant boompje wordt door acteur Jonas Vermeulen kundig en keihard gesloopt, waarbij de blaadjes door de anderen netjes over het toneel worden verspreid. Er komt een prachtige kleurige zee van plastic tasjes uit de lucht en Angelo Tijssens komt een groot gouden hoofd brengen, dat onderdeel blijkt te zijn van een enorm beeld dat met vereende krachten wordt opgericht. Dan wordt het hele toneel onder de rook gezet. Wat is hier aan de hand? Waar kijkt het publiek naar?

Het doek sluit zich, actrice Charlotte De Bruyne loopt naar voren en er ontstaat een kanteling in de voorstelling die niet alleen heel inventief en intrigerend is, maar ook ontroert. Vorm wordt inhoud op een verrassende manier, die je als publiek beter niet van tevoren kunt weten. Het geheel zit (spel)technisch slim in elkaar en de tweede helft zit vol kleine grapjes die verwijzen naar het begin.

Het tragische lot van de mens bepaalt dat wij ons handelen niet altijd kunnen (of willen) overzien. Als de uitkomst eenmaal bekend is, zitten we vaak met de gebakken peren. De tweede helft van de voorstelling draait om het herstel van de schade die er is aangericht. Er is hierbij een prachtige rol weggelegd voor het zeskoppige Spectra Ensemble. Zij spelen live op toneel William Basinki’s ‘Disintegration Loops’, een melancholische compositie die is opgebouwd uit een loop van één muzikaal patroon, waarbij bij elke herhaling steeds een extra stukje wordt weggelaten. Terwijl in het beeld het herstel intreedt, brokkelt de muziek steeds verder af.

De voorstelling toont hoe de mens in zijn bestaan van alles overhoop haalt en in rap tempo bezig is zijn eigen leefwereld te vernielen. Regisseur Alexander Devriendt lijkt de vraag te stellen of de natuur en de mens, en met die laatste de cultuur, überhaupt wel samen kunnen bestaan. We zien op toneel de acteurs keuzes maken waarbij eigen genot wordt opgeofferd aan het herstel, en daarmee lijkt er hoop op vooruitgang. Maar Are we not drawn onward to new erA is, na A History of Everything, ook het tweede deel van een trilogie over de mensheid en de wereld. In het derde deel, World Without Us, wordt het publiek uiteindelijk uitgenodigd om zich de wereld voor te stellen nadat wij zijn uitgestorven.

Met Are we not drawn onward to new erA toont Ontroerend Goed voor nu het eeuwig worstelen van de mens om het goede te doen, in weerwil van zijn eigen tekortkomingen. Zolang we er nog zijn.