Sideways rain was een internationale hit, maar heeft Antes, de meest recente choreografie van het Zwitserse gezelschap Alias uit Genève, evenveel impact? Adembenemend is in elk geval het lange openingsritueel.
Twaalf lichamen liggen naakt verspreid over de vloer in een keurig diagonaal patroon. Alleen al dat beeld is fascinerend. Impulsen van spierspanningen in de lichamen brengen subtiele veranderingen in het landschap teweeg, daarna nemen we grotere bewegingen waar; van het middenrif, de buikspieren en de nek. Met golvende bewegingen komen de lichamen tot leven. Het is een adembenemend beeld, dat het menselijk lichaam transformeert tot een magisch universum waarin plant, dier en mens volledig samenvloeien. Als de bewegingsimpulsen groter worden, bijvoorbeeld, kletsen de ruggen op de vloer als natte vissen op het droge.
Lang houdt het prachtige openingsbeeld aan, zolang dat de toeschouwer ook alle verschillen kan waarnemen tussen de twaalf individuele lichamen – evenveel mannen als vrouwen – want zelfs elk middenrif heeft zijn eigen bewegingskwaliteit. Tot zover het beste deel van Antes, want als de dansers in het tweede deel van de choreografie op beide benen staan, boet het werk flink aan kracht in. Prachtig is het overgangsbeeld nog waarin de twaalf lange tijd op een been staan, maar als de dansers eenmaal door de ruimte bewegen is de magie voorbij. Psychologie neemt de overhand. De schuddende bewegingen van het lichaam creëren drama en de opzwepende muziekcompositie van Murcof illustreert dat nog eens flink.
De van origine Braziliaanse choreograaf Guilherme Botelho richte Alias op in 1994. Sindsdien creëerde hij zo’n twintig choreografieën. Antes is het derde en laatste deel van de drieluik Distância waarin Botelho inzoomt op het ontstaan van de mens. Het eerste deel, Sideways rain (2010), was in 2011 als openingsvoorstelling van Springdance te zien en reisde het seizoen daarna nog langs een flink aantal Nederlandse theaters. Een voorstelling lang bewogen de dansers op allerlei mogelijke manieren van links naar rechts over het podium. De kijker werd meegezogen in het hallucinerende effect van die beweging. Het tweede deel Iyouhesheitweyouthey (2011) reisde aanmerkelijk minder en was niet te zien in Nederland. Het derde en laatste deel Antes was de publiekstrekker van de Swiss Contemporary Dance Days in Zürich deze maand en is in mei te zien tijdens het SPRING Performing Arts Festival in Utrecht.
Geknield op de vloer en met hun naakte ruggen naar het publiek slaan de dansers zich op de billen. Dan werpen ze zich opnieuw op de vloer. Hoe mooi de beelden ook zijn, nergens halen ze de intensiteit van het krachtige begin; een oersterk begin kan ook een handicap zijn. De muziekcompositie werkt ook niet mee en zuigt de kijker zo sterk in de emotie, dat het schouwspel pathetisch wordt. Botelho heeft nog een prachtig eindbeeld in petto. Maar afstand (distância) nam hij te weinig, want tegen die tijd zijn we toch enigszins overvoerd.
Foto: Gregory Batardon
