In opdracht van niemand minder dan de toenmalige koningin Juliana, schreef Annie M.G. Schmidt in 1958 een blijspel voor het amateurtoneelclubje van hare majesteit. Vrouwen om Dr. Deninga speelde datzelfde jaar eenmalig met Kerst op Paleis Soestdijk, voor besloten publiek, gespeeld door de koningin zelf en haar oude studievriendinnen.

De voorstelling Annie M.G. op Soestdijk van Het Toneel Speelt en Senf Theaterpartners gaat over de totstandkoming van dat toneelstuk, de perikelen op Soestdijk kort na de Greet Hofmans affaire, de roddels en vermoedens rondom Prins Bernhard, en vooral over een verschrikkelijk eenzame vrouw die, zij het wat opvliegerig en dwingend, op zoek is naar geborgenheid en eigenheid. Koningin Juliana, Jula voor intimi, wordt magistraal vertolkt door Ria Eimers.

Het is een toneelstuk in een toneelstuk, een blijspel omlijst door een blijspel. Het begint bij de eerste tekstlezing van Vrouwen om Dr. Deninga. Koningin Juliana drukt nog net haar sigaret uit, en de glazen sherry staan al gevuld klaar voor naderhand. Maar nu eerst een lekker potje toneelspelen.

Studievriendin Fops (Annet Malherbe) en particulier secretaresse Bien (Trudy de Jong) zijn komen opdraven in de tuinen van Soestdijk. Met regisseuse Clara (Saskia Temmink) en de jonge, ambitieuze Dotty (Julia Akkermans) kan de repetitie beginnen. Het stuk dat Annie M.G. Schmidt schreef gaat over een rits vrouwen die bedrogen wordt door Dr. Deninga. De personages hieruit worden door de koningin en haar vriendinnen zeer karikaturaal gespeeld, waarbij een grote dosis enthousiasme gepaard gaat met aanvankelijk nog een grote dosis onkunde. Het commentaar dat de vrouwen hebben op wat Annie M.G. Schmidt voor hen schreef, levert zeer amusante scènes op.

Al snel wordt duidelijk dat er flink wat parallellen zijn tussen de personages in Vrouwen om Dr. Deninga en het leven van de koningin. Dat dit dan uiteindelijk de rode draad van de voorstelling wordt komt niet als een verrassing. Maar de anekdotisch weinig interessante plotwendingen leggen het ruimschoots af tegen het overweldigende spel van de actrices.

Akkermans, dit jaar afgestudeerd aan de Toneelacademie Maastricht, houdt zich goed staande, maar het is moeilijk niet overschaduwd te worden door vier  oude rotten in het toneelvak. Je krijgt met een dergelijke bezetting wat je mag verwachten: toneelspel om van te smullen. Het plezier dat koningin Juliana heeft in het spelen van haar rol, en dat Ria Eimers op haar beurt heeft in het spelen van de koningin, levert menig lachsalvo op. Ook de andere personages worden, onhebbelijk als ze zijn, vol overgave en met dikke pret gespeeld. Trudy de Jong slaagt er zelfs in het premièrepubliek tot een open doekje te verleiden.

Wie naar Annie M.G. Op Soestdijk gaat, ziet een ruim twee uur durend, kwalitatief goed toneelstuk, dat onweerstaanbaar op je lachspieren werkt. Ook de uitbundige kostuums van Dorien de Jonge verdienen een vermelding en het lommerrijke coulissendecor van Catharina Scholte. Maar er valt meer te beleven. Alle personages hebben ook een sombere kant, een leven dat om vervulling vraagt. In het bijzonder Juliana die, voortdurend in de steek gelaten door haar man en omringd door vriendinnen die alleen op commando komen, zichzelf opgesloten voelt in protocollen, ‘in een gouden kooi’ zoals ze zelf zegt. En daar ligt de echte kracht van dit toneelstuk: tussen de lachsalvo’s en grotesk gespeelde scènes door doemt een eenzame vrouw op, een koningin tegen wil en dank, geliefd door het volk maar bedrogen door de liefde van haar leven.

Wanneer haar niets rest dan de keuze tussen leven met de leugen, of een leven zonder liefde, kiest ze voor de leugen. En voor het theater, dat met al zijn leugens en verdraaiingen, toch bevrijdt. Ze gaat zitten, steekt een sigaret op, het decor van Vrouwen om Dr. Deninga schuift omhoog, om plaats te maken voor exact hetzelfde decor, maar dan uitvergroot. Daar zit ze, in haar zelfverkozen leugen, tevreden een sigaretje rokend.

Foto: Joris van Bennekom