Eerst was er het echte voorval in 1943-44, toen een jonge vrouw de actrice Elisabeth Bergner stalkte. Uiteindelijk werd ze in huis opgenomen, persoonlijk assistent van de actrice en maakte ze misbruik van het in haar gestelde vertrouwen. Van die gebeurtenis maakte Mary Orr in 1946 een verhaal: The wisdom of Eve. De jonge vrouw steelt de carrière van de actrice.

In 1949 werkte Orr het verhaal uit tot een hoorspel dat door een Hollywoodbaas werdgehoord. Die liet Joseph L. Mankiewicz er een film van maken met Bette Davis. Marilyn Monroe debuteerde in een bijrol. All about Eve (1950) kreeg veertien Oscarnominaties, waarvan zes in echte beeldjes werden omgezet. De film hoort een kwart eeuw later tot de cultfilms. En nu is er dan een Nederlandstalige toneelversie door SkaGeN. Of de toneelversie genomineerd zal worden voor theaterprijzen, valt te betwijfelen. Het zou het wendbare decor kunnen betreffen, want dat speelt een mooi ogende rol in dit onderhoudende stuk.

De toeschouwer neemt plaats op de tribune van de schouwburg en ziet zich met de rest van het publiek in een grote golvende spiegel terug op het podium. Alsof je in een spiegelpaleis zit met holle en bolle lachspiegels. Gaat dit stuk ons een spiegel voorzetten?

De lichtstanden veranderen, het spiegelglas wordt doorschijnend. Een vrouw in een lange rode jurk staat met de rug naar ons toe. Met grote opengeslagen vleugels schittert ze in de spots. Weer veranderen de lichten, de glazen wanden blijken grote driehoekige kokers te zijn die herhaaldelijk door de spelers geschoven en gedraaid worden om locaties te suggereren. Rechts vooraan staat vaak een koker met een microfoon. Daarin staat een man in kostuum. Hij stelt de personages een voor een voor: de oudere actrice Margo, haar vriend Bill, de tekstschrijver Steve, de vriendin Karen. Ook introduceert hij het jonge meisje Eva in het verhaal. Hij zelf is de theatercriticus Addison DeWitt. De man ‘die maakt en kraakt’.

Margo is een actrice die van zichzelf vindt dat ze aftakelt, nu ze veertig is geworden. Haar geweeklaag laat ze graag horen. Een jong meisje, Eva, komt in haar leven. Eva staat in pure bewondering voor Margo, en zal alles voor haar doen. Dat laat Margo zich graag welgevallen. Maar die streling der ijdelheid zal omslaan in jaloezie, in paranoïde gedrag. Zit Bill niet achter Eva aan, wil Eva niet haar rollen en plaats innemen, gaat Steve alleen nog maar rollen voor Eva schrijven, en geen personages meer op haar lijf (en leeftijd)? De criticus DeWitt speelt daarbij de rol van venijnige intrigant.

Margo wordt vertolkt door Barbara Sarafian, in Vlaanderen een gevierde actrice die in heel wat films, komische reeksen en series speelde, en nu een belangrijke rol heeft in de serie In Vlaamse velden over de Eerste Wereldoorlog. Tien jaar heeft zij niet op het toneel gestaan, en nu is ze weer een verschijning. SkaGeN heeft ervoor gekozen dat alle spelers spelen dat ze spelen. Actrice Barbara Sarafian speelt actrice Margo, afstandelijk, en Margo speelt de actrice die ook naast het podium blijft spelen, ingetogen, maar met verve en met klasse. Een lichte vorm van zelfrelativering zit in elke uitbeelding van de personages, allen (Clara Van den Broek, Mathijs F. Scheepers, Korneel Hamers van SkaGeN en gastspeler Steve Geerts) spreken en spelen gedistingeerd. Zelfs de sigaretten zijn ingeruild voor elektronische dampende en oplichtende shisha-pennetjes.

In volzinnen gooien ze elkaar beledigingen naar het hoofd, in een lawine van woorden en gevatte quotes storten ze hun hart uit, maar al die verwoorde gevoelens vinden we zelden terug in lichaamstaal, zelden in stemvolume, laat staan in tranen, handtastelijkheden of spetterend smijtwerk. Van de actrice Eva (Sanne Samina Hanssen) wordt gezegd dat ze ‘de pannen van het dak zal spelen’, in werkelijkheid gebeurt dat niet; van Margo wordt gezegd dat ze een bitch is, maar dat is ze niet, ze is een actrice, ‘een lichaam met een stem’. Alles blijft keurig in het gareel van een well made play. Die onderkoelde manier van spelen is SKaGeN niet vreemd, en zorgt vaak voor beklijvende verrassingen, maar in dit stuk heeft het weinig meerwaarde.

Wel is het stuk onderhoudend en geraffineerd opgebouwd. Soms word je in de plot op het verkeerde been gezet, maar al snel kun je weer mee. Het meest verrassend en spannend waren voor mij de decorwisselingen (in een scenografie van Michiel Van Cauwelaert). Tot welke geometrische vormen zouden de driehoekige kokers geschoven worden en welke lichten zouden nu ontstoken worden om welke locatie te vormen? Spiegelingen, transparanties, diffuse effecten, dat was mooi, en leuk om te zien was hoe de spelers met zichtbaar genoegen de boel losschroefden, de kokers duwden, ermee draaiden, ze weer vastklemden. Zo is Alles van Eva een prettig avondje uit, aardig gebracht, maar dat is het dan ook.

Foto: Fred Debrock