Onder een lichtaureool vormen zes dansers een bewegende gemeenschap. Ongewoon, duister en consequent is Ah! Oh! A Contemporary Ritual, het laatste werk van Kat Válastur, dat deze week te zien was tijdens het dans- en performance festival Something Raw.

Nog nooit stond het programmaboekje van Something Raw zo vol woorden als dit jaar, geen foto’s van voorstellingen maar vooral teksten. Dat is op zijn minst opmerkelijk voor een festival dat zich vooral focust op ontwikkelingen in de internationale dans en performance. Het is een inhoudelijk statement, verbonden aan een van de voorstellingen in het festival: Antitheses, the Future of the Image (Michiel Vandevelde). Geen beeldmanipulatie dus dit jaar. Na een lange dip staat het eens zo populaire Amsterdamse festival gelukkig weer op de kaart, voorstellingen worden als vanouds weer goed bezocht. De festivaleditie van 2016 staat in het teken van de krachtmeting tussen mens, natuur en machine. Onder de titel ‘exit man’ wordt het posthumanisme onderzocht; de mens en zijn ‘onmenselijke’ omgeving. Dat thema is voelbaar in de laatste voorstelling van de Grieks-Berlijnse choreograaf Kat Válastur.

Válastur is een choreografe die doorgaans zeer conceptueel werk creëert met een donker randje. Vanuit de vraag ‘wat valt er nog te dansen?’ zoekt ze vooral een filosofische context op. Fragmentatie, architectuur, entropie, fictie en virtualiteit zijn terugkerende begrippen in haar werk. Een duet van haar stond jaren geleden al eens op Springdance en een ander werk reisde in een programma van Krisztina de Châtel. In die zin is Válastur niet helemaal onbekend in Nederland. In Ah! Oh! onderzoekt ze de rituele, circulaire dans en plaatst ze het oeroude ritueel in een apocalyptische wereld, waarin zes figuren ronddwalen. In een donkere omgeving rond het lichtaureool houden de zes zich wankelend staande, onderworpen aan het licht zoals vliegen dat soms zijn. Parallel aan de cirkel van de lamp bewegen ze schokkend heen en weer met gebolde wangen vol lucht, hun handen in de zakken van hun zwarte, alledaagse kleding. De rondedans is hier geen vrolijk of feestelijk ritueel, eerder een wanhopige overlevingsdans. Nog nooit zoiets gezien.

Een intens geluid begeleidt het merkwaardige ritueel, dat de tijd stil zet. Geleidelijk verschuiven de details. Langzaam gaan de handen uit de zakken en wordt hier en daar iemand aangeraakt of kort bij de hand vastgegrepen. Met mimische handgebaren stelen de zes elkaars adem, een bijna komisch gebaar in dit duistere landschap. Een nieuw object in de ruimte is ten slotte aanleiding voor een grote verandering. De soundscape zet een andere toon, de dansers maken geluiden. Na die break vervolgt zich het ritueel met een zekere ontspanning en een nieuw ruimtelijke ordening. Ah! Oh! is geen gemakkelijke voorstelling, maar volgt wel een eigen logica. De sfeer dringt zich op en Válasturs beelden blijven nog lang op het netvlies hangen.

Foto: Dorothea Tuch