Choreograaf Stephen Shropshire herwerkte Freule Julie van Strindberg tot een dansvoorstelling voor Dansk Danseteater. About Miss Julie beleefde deze week tijdens Holland Dance Festival zijn wereldpremière. Shropshire abstraheert niet alleen het naturalistische drama uit 1888, waarbij onoverbrugbare standsverschillen en sociaal determinisme hoofdmoot zijn, maar herschrijft het ook.

De rol van de vader, door Strindberg opgevoerd in de vorm van een paar laarzen in de keuken en zo nu en dan de bel, is overgenomen door diens butler Jean. In de affaire speelt nu niet de vader of het patriarchaat de dominante rol op de achtergrond, maar Jeans verloofde Kristine. About Miss Julie gaat niet meer over een vrouw gevangen in de perspectieven van mannen, maar over een man die zich geen raad weet met de opvattingen van de vrouwen om zich heen.

Dansk Danseteater combineert klassieke en moderne dans. Niet altijd even makkelijk om naar te kijken, maar Shropshire komt er redelijk mee weg. Stefanos Bizas, Merette Hersvik en Jessica Lyall blijven dicht bij zichzelf als dansers. Veel stilte, een uiterst sober decor en muziek, geluid en licht van een onverbeterlijke consequentie geven de voorstelling een bepaalde intimiteit, ver weg van de show en het effectbejag waar in Nederland het neo-klassieke werk vaak toe neigt.

De letterlijkheid van de gebaren doen aanvankelijk wel het ergste vrezen, maar gaandeweg het stuk ontstaat er een intrigerende combinatie van de inzet van concrete gebaren en een vrij soort virtuoos ballet op blote voeten. De tegenstrijdigheden in het verlangen en het erotisch machtsspel tussen Julie en Jean vallen prachtig samen met de gekunsteldheid én de virtuositeit van de duetten. Terwijl lange tijd de repeterende maten van de dorpsfeestmuziek heel zachtjes klinken, laat Shropshire niet de voeten, maar de handen van de dansers spreken. Ballet en volksdans hebben veel met elkaar en dat wordt in About Miss Julie mooi uitgebuit.

De godvrezende Kristine grossiert in gestieke rebussen, waardoor onmacht om te spreken gekoppeld wordt aan het belang gehoord te worden. Bij Shropshire synchroniseren de dames zo nu en dan, alsof ze elkaars positie uittesten en zich realiseren dat hun rollen twee kanten van dezelfde medaille zijn. De rol van Jean daarentegen is ingewikkeld geworden. Zijn frustraties (je zou kunnen zeggen die van meester én knecht, van vader én zoon) uiten zich op een manier die de recente #MeToo-beweging in herinnering brengt.

Nergens trekt Shropshire vergaande of overhaaste conclusies. Net als Strindberg houdt hij de verhoudingen gecompliceerd en waarachtig genoeg om tot de verbeelding te spreken. Het levert al met al een wonderbaarlijke concreetheid op, dwars door de klassieke gebaren heen. De blauwe plekken op haar bovenbeen en de rood aangelopen voeten van de kleine Julie (Jessica Lyall) op de evenwichtsbalk zal ik niet licht vergeten, evenals het grote, open gezicht en de dito gebaren van Kristine (Merette Hersvik).

Foto: Stephen Shropshire