Zeven kwartier lang scrollen namen op alfabetische volgorde voorbij op een witte projectiezuil in de vorm van een grafsteen. Soms twintig tot dertig mannen met dezelfde achternaam. Complete stambomen van mannelijke familielijnen, moslims ook al wisten velen niet eens dat ze dat waren in het bruisende Bosnië. Toch zijn we aan het slot van de indringende voorstelling 25 jaar Srebrenica: Gevaarlijke Namen pas bij de letter H.

De lijst maakt zichtbaar hoe onvoorstelbaar de aantallen zijn achter de massamoord op Bosnische moslims, na de val van Srebrenica in 1995 – de grootste genocide op Europees grondgebied, na de Tweede Wereldoorlog. Je weet dat het is gebeurd. Maar hier voel je het. Theatermaker Boy Jonkergouw uit Tilburg brengt op toneel zes mensen samen. Twee van hen waren 25 jaar geleden ooggetuigen van de volkerenmoord. Hun perspectieven zijn diametraal verschillend.

Alma Mustafic (39) was 14 toen ze zag hoe haar vader Rizo werd weggestuurd van de compound in Potocari, waar hij bij Dutchbat elektricien was. Hij dacht daar met zijn gezin veilig naar toe te zijn gevlucht, net als duizenden anderen. Het bleek een farce. Pas jaren later werden zijn resten teruggevonden. Als tiener maakte Alma aan den lijve mee wat het betekent om plots door je beste vriendin, je buren, je schoonfamilie gehaat, bedreigd en opgejaagd te worden in je eigen ‘zilverstad’ (zoals de vertaling luidt van het Servisch-Kroatische Srebrenica).

Helmonder Raymond Braat (44) was 19 – ook nog een tiener – toen hij als Dutchbatter in Bosnië belandde. Van het buitenland kende hij slechts het zonnige Benidorm. In Srebrenica zag hij wreedheden die hij nooit meer van zijn harde schijf kreeg gewist. Op de zuil verschijnt een nieuwsfoto waarop Ray op ademafstand staat van de Servische generaal en oorlogsmisdadiger Ratko Madlic. ‘Als ik toen had geschoten…’, zegt hij met spijt in zijn stem bij aanvang van de voorstelling. Hij mocht niet. Zoals ze later in een tank ook niet mochten terugvuren om een aanval van het Servische leger af te slaan. Ook die scène wordt aanschouwelijk gemaakt. Met projecties op mobiele verhogingen, die nu eens trappen, dan een huis, een tank, een bombardement en tot slot een gedenkplaats vormen.

Jonkergouw zet niet alleen de vol emotie vertellende en spelende Alma en Ray op het podium. Slimme zet is dat hij met collega-regisseur Caroline Leerdam het leven van tiener Alma laat verbeelden door drie professionele acteurs, ondersteund met live muziek. Muzikant Wouter de Belder brengt op viool en laptop een dienstbare soundtrack van componist Eric Vlasblom ten gehore, naar het eind aangevuld met aangrijpende Balkanzang van actrice Jolijn Henneman (bekend van Goede Tijden Slechte Tijden).

Henneman maakt met jeugdige energie als puber Alma in alles voelbaar waar Alma’s woede over het wegkijken van de wereld heeft postgevat. En hoe die zich decennia later heeft vertaald in onderzoeken en rechtszaken tegen de Nederlandse staat. Alma won, maar kreeg haar vader en al die neven en buurmannen er niet mee terug.

Mike Weerts weet als charmante en zorgzame vader Rizo – toen amper ouder dan Alma nu – invoelbaar te maken hoe wreed het is dat iemand die voor alle mechanische problemen slimme oplossingen weet, de veiligheid van zijn gezin op het laatst niet heeft kunnen ‘fixen’, door geopolitieke fouten op VN-niveau. Met onvoorstelbare gevolgen. Actrice Karen Sibbing vertolkt Alma’s moeder, knap laverend tussen hoop en vrees, tussen verdriet en heimwee. Ook Ray zie je glimmen wanneer het gezin eerst nog vol vreugde de Canadese voorgangers van Dutchbat de stad ziet binnentrekken.

Hier loopt een oorlogsverhaal niet goed af. Hooguit is het een troost dat Alma met haar moeder, broer en jonge zusje naar Nederland heeft weten te vluchten. Maar zeg niet dat ze gered zijn door Dutchbat. Zij hebben het zelf overlééfd. Meer dan 8000 moslimmannen en -jongens niet. Alma zoekt nog steeds naar stoffelijke resten van haar neef Asim Alic. Zijn naam zagen we voorbij komen. Bij volgende optredens zullen op de witte grafzuil ook de eens zo ‘gevaarlijke’ namen voorbij trekken van haar neven Esnaf en Esad Sulejmanovic, van haar oom Asim Mujic, zijn zoon Amir, haar aangetrouwde neef Hazim Hodzic. En weer van al die 8363 anderen.