Ongeloof overheerste na afloop van de jubileumvoorstelling ter gelegenheid van het vijfentwintigjarig bestaan van het dansgezelschap van choreografen Andrea Leine en Harijono Roebana. Op het podium van de Rabozaal in Amsterdam kwamen tientallen dansers en musici eenmalig samen om herinneringen op te halen en de kracht van artistieke uitwisseling te laten zegevieren.
De line-up, met musici als violiste Liza Ferschtman, zangeres Claron McFadden, gitarist Wiek Hijmans en het gamelan ensemble onder leiding van Iwan Gunawan, was indrukwekkend. He bestreek een breed spectrum van klassieke en eigentijdse muziek, van Oosterse en Westerse ontwikkelingen.
Verschillende generaties dansers uit het werk van LeineRoebana legden het DNA van het dansgezelschap bloot en brachten sequenties van het dansvocabulaire op het toneel. Naast danser van het eerste uur Tim Persent, waren voor de gelegenheid dansers Ederson Rodrigues Xavier en Ty Boomershine uit eerder werk te zien en dansers uit de huidige groep waaronder Heather Ware en Uri Eugenio.
Van referenties aan vroege werken als The Circle Effect (1995) en Cantus Firmus (2000) tot het meest recente Light (2016), gaf de jubileumvoorstelling een uniek beeld van hoe de danskunst van Leine en Roebana in de loop der jaren is geëvolueerd. Het bood een blik op hoe subtiel geformuleerd hun lichaamstaal wordt en telkens andere accenten krijgt. Van de felle uithalen van los van elkaar opererende lichaamsdelen die in de prille jaren de verscheurdheid van de postmoderne mens symboliseerden tot het aftasten van verschillen en toewerken naar een synergie tussen Westerse en Oosterse dansstijlen in hun meest recente werk. Van meet af aan is de wijze waarop zij te werk gaan onderzoekend, met het lichaam dat externe invloeden als maatschappelijke ontwikkelingen en technologische vooruitgang absorbeert en zo verandert in motoriek en verschijningsvorm.
De ruggengraat van hun werk, een aaneenschakeling van wervels van dans en muziek, is al even wendbaar gebleken de afgelopen jaren. Waar het een begint, gaat het andere er in mee en vice versa. Principes als performativiteit van de musici en muzikaliteit van de danser worden diepgravend onderzocht. Muziek wordt ingezet om menselijkheid te laten zien en als middel om de mens eens flink uit zijn veilige omgeving te halen. Zo worden diepe emoties in klassieke zang verkend, maar schromen de choreografen ook niet om de trommelvliezen kort onder stroom te zetten.
LeineRoebana zouden LeineRoebana niet zijn zonder in deze jubileumvoorstelling nieuwe uitdagingen op te werpen en de interactie tussen dansers en musici op scherp te zetten. Bij de dansfrasen voortkomend uit verschillende ideeën en uit verschillende tijdperken wordt met eerder gebruikte muziek gewerkt, maar de verbindingen uit de oorspronkelijke voorstellingen zijn doorgeknipt en er ontstaan nieuwe confrontaties.
Het leidt tot vele onovertroffen momenten tijdens de jubileumvoorstelling, zoals in de ingehouden energie tussen de in een diagonale lijn opgestelde dansers en pianist Reinier van Houdt. Het gedeelde enthousiasme van dansers en musici spat er ook vanaf in de finale met bewegingsfrasen van Light.
Een jubileum vieren terwijl de commissie van het Fonds Podiumkunsten met hun advies afgelopen zomer een flinke streep door het toekomstperspectief zette en daarmee een sneeuwbaleffect op een aantal andere subsidiënten heeft, geeft een dubbel gevoel.
‘Do you feel nothing?’, klinkt het herhaaldelijk en dwingend aan het begin van de voorstelling voordat de stem van de danseres onhoorbaar wordt door elektronisch geweld op tape. De dubbele betekenis hiervan kan niemand ontgaan op deze avond, we kijken immers ook naar een stevige aanklacht tegen het systeem. Dat de grote groep performers vervolgens het toneel in zwarte kostuums betreedt is minstens zo veelzeggend.
Maar de teneur en energie die het grootste deel van de avond bepaalt, is van een andere orde, met het jubileumprogramma 25 jaar Leine en Roebana laten de choreografen en de groep podiumkunstenaars zien dat er maar een reactie mogelijk is op het volkomen onterechte en ongefundeerde advies van de landelijke commissie: trouw blijven aan de eigen ideeën en de reikwijdte van het artistieke potentieel met een daverende overtuigingskracht live op het toneel brengen.
Foto Light: Deen van Meer
kunstenaars mogen dan een soort fabuleuze elfen lijken en trouw blijven aan hun innerlijk compas, maar daar aan te sterven lijkt me meer dan onbillijk.