Trajal Harrell is associate artist voor het Holland Festival 2025. De Amerikaanse choreograaf presenteert er onder meer het werk Welcome to Asbestos Hall. Een gelijknamig project zet hij op in Brussel en Zürich. (meer…)
Iedere seconde gaat er 1 seconde over van de toekomst naar het verleden. Maar hoe lang is die seconde dan het heden geweest? Nou, ‘oneindig kort’, aldus Jan Beuving in zijn oudejaarsconference 2025-1. Het heden bestaat namelijk helemaal niet, stelt hij. ‘Nu is altijd net geweest.’ Toch lukt het hem om, met een scherpe blik op het verleden en een milde kijk op de toekomst, iets over dat ongrijpbare en onbestaanbare heden te vertellen. ‘We leven in dezelfde tijd, maar hebben allemaal een ander jaar.’
Hij staat samen met zijn vaste componist en pianist Tom Dicke en gitarist en accordeonist Izak Boom op het podium, in een jaarsluiter die alleen al vanwege de prachtige, uiteenlopende liedjes meer dan de moeite waard is. Een hilarische muzikale oorlogsverklaring aan de naaktslak verknoopt hij en passant aan de asielcrisis en het woningtekort; in een indringend lied over Navalny bevraagt hij hardop zijn eigen engagement; het openingslied over de onbemande pomp als bron van alle oorlog en leed op aarde, is een dystopische voorbode op een wereld zonder menselijk contact. Ondertussen brengt hij een sympathiek-snerende ode aan Theo Nijland en Youp van ’t Hek tegelijkertijd – die beiden dit jaar afscheid namen van het podium.
Misschien wel het mooist is het ontroerende lied over de elfde verjaardag van zijn zoon, waarin zich voortdurend nieuwe blikrichtingen en perspectieven ontvouwen. Hij kijkt naar zijn kind, en terwijl hij zich afvraagt of hij ‘al elf’ of ‘pas elf’ is, blijkt Beuving zelf het bange kind te zijn.
2025-1 (geregisseerd door Geert Lageveen) gaat over verschillen en hoe die te slechten. Hij voert zichzelf op als wikker, weger, beroepsuitsteller. Hij vond zichzelf terug op de tribune van Gendermonologen van Raymi Sambo, waar hij vurig het belang onderschreef van deze voorstelling, die iedereen die non-binair, queer of trans is op een voetstuk plaatst. Een dag later in de Kuip houdt hij net zoveel van de Feyenoordsupporters aldaar, al weet hij dat het publiek van gisteren zich hier gedeisd moet houden. Links en rechts vullen en lullen, dat is waar-ie goed in is.
Niet voor niets hield Beuving vroeger op school bij het geschiedenisproefwerk vooral van vraag 1b: Nuanceer je antwoord. Overigens is die voortdurende hang naar nuance en relativeren ook niet zaligmakend. Want waar houdt meegaandheid op en wordt het onverschilligheid?
Ondertussen ontkomt Beuving zelf ook niet aan vooroordelen, net zomin als zijn (fictieve) personages of (daadwerkelijke) publiek trouwens – die hij allebei slim bespeelt en betrapt op hun aannames. Het antwoord op deze tijd leerde Beuving van een verwarde politieagent die midden op het IJ in Amsterdam aan de onder tieners immens populaire YouTuber Darren Watkins, vanuit de grond van zijn hart, vraagt: ‘Who are you?’ Wie ben je, een uitstekende vraag in gepolariseerde tijden. Zeker als die vervolgens wordt aangevuld met vraag 1b.
Hij bevraagt net zo goed de morele superioriteit van progressief- links als de problematische kortzichtigheid van conservatief-rechts, en houdt zichzelf daarbij zeker niet buiten schot. Ondertussen legt hij zich nergens bij neer, hij blijft hoopvol, neemt geen genoegen met de onbemande pomp maar blijft contact zoeken met de ander. Daarmee is 2025-1 uiteindelijk een vooral verbindende voorstelling, die uitstekend past in de traditie van de oudejaarsconference en tegelijkertijd zeer eigenzinnig en origineel is.
Jan Beuving vertelt ons niet alleen maar iets over deze tijd, hij zegt vooral via deze tijd iets over ons. Dat maakt 2025-1 tot een bijzonder waardevolle toneelavond, die nog maar vijf avonden in het theater te zien is. Oneindig kort, dus.
Foto’s: Jaap Reedijk
Briljante en zeer geëngageerde voorstelling. Voor mij de beste van dit jaar – en ik zie veel!