De aandacht van het cultuurbeleid zou meer gericht moeten zijn op de ontwikkelingen in de culturele sector. Dat bepleit de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid in de publicatie Cultuur herwaarderen die vanochtend in Nieuwspoort werd gepresenteerd aan minister Jet Bussemaker.
In de publicatie laat een aantal deskundigen zijn licht schijnen over verschillende aspecten die raken aan het cultuurbeleid, zoals de veranderingen van smaakpatronen, de creatieve arbeidsmarkt of nieuwe vormen van financiering.
In de inleiding van de publicatie uit de WRR stevige kritiek op de uitgangspunten van het huidige cultuurbeleid. Daarbij neemt de raad vooral de door Jet Bussemaker gewenste verknoping van cultuur met andere beleidssectoren op de korrel. Niet alleen is er weinig empirisch bewijs voor de meerwaarde die cultuur voor bijvoorbeeld zorg, economie of democratie kan hebben, het kan beleidmakers ook het zicht ontnemen op de eigenstandige betekenis van cultuur.
In het verlengde daarvan zet de raad ook vraagtekens bij de manier waarop kunstinstellingen door de overheid worden afgerekend op hun resultaten. De overheid wordt steeds meer gedwongen om concrete, meetbare resultaten te tonen van overheidsbeleid, maar mist daarbij de kernwaarden van cultuur. ‘Als kunstenaars en instellingen aanspraak willen maken op publieke middelen, volgt daaruit de publieke opdracht de relevantie van hun werk voor een relevant publiek te articuleren. Dat is wat anders dan de verantwoordelijkheid om (volgens wetenschappelijke standaarden) aan te tonen dat hun werk specifieke sociale en economische effecten heeft.’
De overheid probeert de kunsten met andere sectoren te verknopen om het draagvlak te vergroten, maar, schrijft de raad, het gevaar is groot dat het draagvlak juist wordt aangetast als uiteindelijk blijkt dat kunst helemaal niet zo goed is voor de economie of de zorg. Bovendien bestaat het gevaar dat culturele instellingen worden ‘overvraagd’ als ‘de zoektocht naar nieuwe legitimaties er toe leidt dat de culturele sector steeds meer doelen krijgt opgelegd.’
De belangrijkste reden tot terughoudendheid om de legitimatie van cultuur buiten de cultuur te zoeken, zegt de raad, ‘is dat cultuur een eigenstandige waarde heeft die niet louter is te definiëren in termen van sociale en economische effecten of verbinding met andere beleidsterreinen. Een te instrumentele visie op cultuurbeleid staat op gespannen voet met de centrale overheidstaak, namelijk het in stand houden en ontwikkelen van een hoogwaardig en breed aanbod van cultuur. Wij bepleiten de “herwaardering van cultuur”, waarbij de culturele sector niet ten dienste staat van andere beleidsterreinen, maar de aandacht in de eerste plaats uitgaat naar inhoudelijke ontwikkelingen binnen de culturele sector zelf.’ Door die oproep te doen is de raad niet bang dat de sector met de rug naar samenleving gaat staan, zegt hij. ‘Integendeel. Een vitale cultuursector weet zich juist te verbinden met een veelheid van publieken.’
De culturele sector heeft 477 miljoen euro per jaar extra nodig. Dat schrijft de Raad voor Cultuur in een brief aan informateur Tjeenk Willink. De Raad berekende het bedrag op basis van een analyse en doorrekening van adviezen uit de afgelopen kabinetsperiode. ‘Een sterke culturele sector heeft een belangrijke economische en maatschappelijke aanjaagfunctie.’ (meer…)
Naast diverse steunmaatregelen, zijn er voor de culturele sector ook snelle innovaties nodig om de gevolgen van de coronacrisis te boven te komen. Dat schrijft de Raad voor Cultuur in een brief aan minister Van Engelshoven (OCW). (meer…)
De Raad voor Cultuur heeft vandaag zijn Sectoranalyse Theater uitgebracht. In het advies vraagt de Raad aandacht voor knelpunten in het theater, met name de gebrekkige diversiteit en de moeizame samenwerking tussen podia en gezelschappen. Het advies is een van de bouwstenen voor het cultuurbeleid dat minister Van Engelshoven de komende jaren gaat ontwikkelen. De Raad bepleit daartoe een herziening van het subsidiebestel. (meer…)
De podiumkunsten moeten totaal nieuwe wegen inslaan om het hoofd te bieden aan de heersende ‘politiek van angst en woede’ in Europa en de Verenigde Staten van Amerika. Zij moeten innige relaties aanknopen op basis van gelijkwaardigheid met Afrikaanse en Aziatische podiumkunstenaars. Gezien ons koloniale verleden ‘zijn zij van ons, en wij net zo goed […]
‘Het cultuurbeleid in Nederland mist scherpte en kent veel te veel braafpraat.’ Dat schrijft Melle Daamen in een opiniebijdrage in NRC Handelsblad van zaterdag 7 december. Door het krampachtig vasthouden aan het Thorbecke adagium ‘schuift de sector fundamentele vragen voor zich uit en wordt het gesprek over cultuurbeleid beheerst door talloze hypes, heilige huisjes en […]
